________________
आगम
(१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [२१], -------------- उद्देशक: [-], ------------- दारं [-], -------------- मूलं [२७४-२७५] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१५], उपांग सूत्र - [४] "प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
२१शरीपदं
प्रत सूत्रांक [२७४-२७५]
दीप
प्रज्ञापना- त्वात् कामवृत्तमलिमत्वाच, उक्तं च-"सत्यानां चरितं चित्रं, विचित्रा कर्मणां गतिः । मलिनत्यं च कामानां, या मल- वृत्तिः पर्यन्तदारुणा ॥१॥” इति, गाढानुरागादिहागत्य नकुलोपगृहं तां परिष्वज्य तदवाच्यप्रदेशे खावाच्यं । २. वृत्ती. प्रक्षिप्यातीय मूच्छितः खायुःक्षयात् कालं कृत्वा यदा तस्या एव गर्ने मनुष्यबीजे मनुष्यत्वेनोत्पद्यते, मनुष्यबीजं च ॥४३०॥
जघन्यतोऽन्तर्मुहर्त्तमुत्कर्षतो द्वादश मुहूर्तान् यावदवतिष्ठति, उक्तं च-"मणुस्सबीए णं भंते ! कालतो केवचिरं!
होइ?, गो01जह अंडोउकोसेणं बारस मुहुत्ता" इति, ततो द्वादशमुहूर्ताभ्यन्तर उपभुक्तां परिष्वज्य मृतस्य | & तत्रैवोत्पत्तिर्मनुष्यत्वेन द्रष्टव्या, उत्कर्षतोऽधो यावदधोलौकिका प्रामास्तिर्यग् यावन्मनुष्यक्षेत्रं ऊर्दू यावदच्युतः
कल्पस्तावदयसेया, कथमिति चेत् , उच्यते, इह यदाऽऽनतदेवः कस्याप्यन्यस्य देवस्य निश्रया अच्युतकल्पं गतो | भवति, स च तत्र गतः सन् कालं कृत्वाऽधोलौकिकग्रामेषु यदिवा मनुष्यक्षेत्रपर्यन्ते मनुष्यत्वेनोत्पद्यते तदा लभ्यते, एवं प्राणतारणाच्युतकल्पदेवानामपि भावनीयं, तथा चाह-'एवं जाव आरणदेवस्स, अधुयदेवस्स एवं | चेव, नवरं उर्दु जाव सयाई विमाणाई' इति, अच्युतदेवस्थापि जघन्यतः उत्कर्षतश्च तेजसशरीरावगाहना एवमेवएवंप्रमाणैव, परं सूत्रपाठे 'उहूं जाव सयाई विमाणाई' इति वक्तव्यं, नतु 'उहं जाव अचुओ कप्पो' इति, अच्यु-I तदेवो हि यदा चिन्त्यते तदा कथमूर्द्ध यावदच्युतः कल्प इति घटते, तस्य तत्र विद्यमानत्वात् , केवलमच्युतदेवोऽपि कदाचिदै खविमानपर्यन्तं यावद् गच्छति तत्र च गतः सन् कालमपि करोति तत उक्तम्-'उड्डे जाव
अनुक्रम [५२०-५२१]
४३०॥
~864~
