________________
आगम
(१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [२१], -------------- उद्देशक: [-], ------------- दारं [-], -------------- मूलं [२७४-२७५] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [१५], उपांग सूत्र - [४] "प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [२७४-२७५]
दीप
प्रज्ञापना- कायोऽपि द्वीन्द्रियो यदा खप्रत्यासन्नदेशे एकेन्द्रियतयोत्पद्यते तदाप्यनुलासङ्ख्येयभागप्रमाणा वेदितव्या, उत्कर्षत-२१ शरीया: मलस्तिर्यग्लोकालोकान्तः, किमुक्तं भवति ?-तिर्यग्लोकादधोलोकान्तो ऊर्द्धलोकान्तो वा यावता भवति तावत्प्रमाणा|
पदं य. वृत्ती.
IN इत्यर्थः, कथमेतावत्प्रमाणेति चेत्, उच्यते, इह वीन्द्रिया एकेन्द्रियेष्यप्युत्पद्यन्ते, एकेन्द्रियाश्च सकललोकव्यापिनः, ॥४२८॥ ततो यदा तिर्यग्लोकस्थितो द्वीन्द्रिय ऊर्द्वलोकान्ते अधोलोकान्ते वा एकेन्द्रियतया समुत्पद्यते तदा भवति तस्य ।
मारणान्तिकसमुद्घातसमवहतस्य यथोक्तप्रमाणा तैजसशरीरावगाहना, तिर्यग्लोकग्रहणं च प्रायस्तेषां तिर्यग्लोकः स्वस्थानमिति कृतमन्यथा अधोलोकैकदेशेऽप्यघोलौकिकग्रामादौ ऊर्द्धलोकैकदेशेऽपि पण्डकवनादौ द्वीन्द्रियः सम्भवतीति तदपेक्षयाऽतिरिक्ताऽपि तैजसशरीरावगाहना द्रष्टव्या, एवं त्रिचतुरिन्द्रियसूत्रे अपि भावनीये । नैरयिकसूत्रे
आयामेन जघन्यतो यत्सातिरेकं योजनसहस्रमुक्तं तदेयं परिभावनीयम्-इह बलया मुखादयश्चत्वारः पातालकलिशाः लक्षयोजनावगाहा योजनसहस्रबाहल्यठिक्करिकाः, तेषामधस्त्रिभागो वायुपरिपूर्ण उपरितन त्रिभाग उदकपरि
पूर्णो मध्यस्त्रिभागो वायूदकयोरुत्सरणापसरणधर्मा, तत्र यदा कश्चित्सीमन्तकादिषु नरकेन्द्रकेषु वर्तमानो नैरयिकः । पातालकलशप्रत्यासन्नवर्ती च खायुःक्षयादुदृत्य पातालकलशकुख्य योजनसहस्रबाहल्यं भित्त्वा पातालकलशमध्ये द्वितीय तृतीये वा त्रिभागे मत्स्य तयोत्पद्यते तदा भवति सातिरेकयोजनसहस्रमाना नैरयिकस्य मारणान्तिकसमु
अनुक्रम [५२०-५२१]
~860~
