________________
आगम
(१५)
“प्रज्ञापना" - उपांगसूत्र-४ (मूलं+वृत्ति:) पदं [१७], -------------- उद्देशक: [3], --------------- दारं [-], --------------- मूलं [२२२] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१५], उपांग सूत्र - [४] "प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
प्रज्ञापना
प्रत सूत्रांक
[२२२]
दीप
नरविको नैरयिकेपूत्पद्यते नो अनैरयिका, कथमिति चेद् , उच्यते, इह यस्मानारकादिभवोपनाहकमायुरेव न.१७लेश्याशेष, तथाहि-नारकायुषि उदयमागते नारकभयो भवति मनुष्यायुपि मानुषभव इत्यादि, ततो नारकाद्यायुर्वेदन- पद प्रथमसमये एव नारकादिव्यपदेशं लभते, एतच ऋजुसूत्रनयदर्शनं, तथा च नयविद्भिः ऋजुसूत्रनयखरूपनिरूपणं कुर्वद्भिरिदमुक्तं-"पलालं न दहत्यनिर्भियते न घटः क्वचित् । नाशून्ये निष्क्रमोऽस्तीह, न च शून्यं प्रविश्यते ॥१॥ नारकव्यतिरिक्तश्च, नरके नोपपद्यते । नरकान्नारकश्चास्य, न कश्चिद्विप्रमुच्यते ॥२॥” इत्यादि, 'एवं जाव। वेमाणिए' एवं-नैरयिकोतप्रकारेण तावद्वक्तव्यं यावद्वैमानिको-वैमानिकविषयं सूत्र, तच सुगमत्वात् स्वयं परिभावनीयं ॥ अधुना उद्वर्त्तनाविषयं नैरयिकेषु सूत्रमाह-'नेरइए णं भंते।' इत्यादि, एतदपि ऋजुसूत्रनयदर्श-18 नेन वेदितव्यं, तथाहि-परभवायुषि उदयमागते तत उद्वर्त्तते यद्भवायुश्चोदयमागतं तेन भवेन व्यपदेशः, यथा नारकायुपि उदयमागते नारकभवेन नारक इति, ततो नैरयिकेभ्योऽनैरयिक एवोद्वर्त्तते न नैरयिक इति । एवं चतुर्विंशतिदण्डकक्रमेण तावत्सूत्रं वक्तव्यं यावद्वैमानिकविषयं, नवरं ज्योतिष्कवैमानिकविषये च्यवनं इत्यभि-N लापः कर्तव्यः, तेभ्य उद्वर्तनस्य च्यवनमिति प्रसिद्धेः, तथा चाह-एवं जाव बेमाणिए नवर'मित्यादि । अधुना ॥३५॥ कृष्णलेश्याविषयमुत्पत्ती सूत्रमाह-'से नूर्ण भंते !' इत्यादि, सेशब्दोऽथशब्दार्थः स चेह प्रश्ने नूनं-निश्चितमेतत् भदन्त ! कृष्णलेश्यो नैरयिकः कृष्णलेश्येषु नैरयिकेषु मध्ये उत्पद्यते तेभ्यश्च कृष्णले श्येभ्यो नैरयिकेभ्य उद्ध
अनुक्रम [४५९]
~ 710~
