________________
आगम
(१५)
प्रत
सूत्रांक
[३१३]
दीप
अनुक्रम [५७३]
प्रज्ञापनाया मल
य० वृत्ती.
॥५३०॥
पदं [३०], मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..
“प्रज्ञापना” - उपांगसूत्र - ४ ( मूलं + वृत्तिः )
दारं [-]
मूलं [ ३१३]
उद्देशक: [-] .. आगमसूत्र [१५], उपांग सूत्र [४] “प्रज्ञापना" मूलं एवं मलयगिरि प्रणीत वृत्तिः
यमनोनिमित्तं श्रुतज्ञानं तत् जिना ब्रुवते ॥१॥ ] अवधिज्ञानमपि सङ्ख्यातीता उत्सर्पिण्यवसर्पिणीः अतीताः परिच्छिनत्ति भाविनीश्च मनःपर्यायज्ञानमपि पल्योपमासङ्ख्येयभागमतीतं जानाति भाविनं च, केवलं सकलकालविषयं सुप्रतीतं श्रुताज्ञानविभङ्गज्ञाने अपि त्रिकालविषये, ताभ्यामपि यथायोगमतीतानागतभावपरिच्छेदात्, ततः ज्ञानानि साकारपश्यत्ताशब्दवाच्यानि, उपयोगस्तु यत्राकारो यथोदितस्वरूपः परिस्फुरति स बोधों वर्त्तमानकालविषयो वा यदि भवति त्रिकालिको वा तत्र सर्वत्रापि प्रवर्त्तत इति साकारोपयोगोऽष्टविधः । तथा चक्षुर्दर्शनमचक्षुर्दर्शन| मवधिदर्शनं केवलदर्शनमिति चतुर्विधोऽनाकारोपयोगः, अनाकारपश्यत्ता तु त्रिविधा, अचक्षुर्दर्शनस्थानाकारपश्यताशब्दवाच्यत्वाभावात् कस्मादिति चेत्, उच्यते, उक्तमिह पूर्वमनाका रपश्यत्तायां चिन्त्यमानायां प्रकृष्टं परिस्फुटरूपमीक्षणमत्रसेयमिति, तत्राचक्षुर्दर्शने परिस्फुटरूपमीक्षणं न विद्यते, न हि चक्षुषेव शेषेन्द्रियमनोभिः परिस्फुटमीक्षते प्रमाता, ततोऽचक्षुर्दर्शनस्थानाकारपश्यत्ताशब्दवाच्यत्वाभावात् त्रिविधाऽनाकारपश्यत्ता, तदेवं साकारभेदेऽनाकारभेदे च प्रत्येकमवान्तरभेदे वैचित्र्यभावान्महानुपयोग पश्यत्तयोः प्रतिविशेषः, एनमेव प्रतिविशेषं प्रतिपिपादयिषुः प्रथमतः साकारानाकारभेदौ ततस्तद्गतावान्तरभेदान् प्रतिपादयति- 'गो० ! दुविहा पं० तंजहासागारपासणया अणागारपासण्यान्य, सागारपासणया णं भंते! कतिविहा पं०' इत्यादि भावितार्थम् । तदेवं सामान्यतो जीवपद विशेषणरहिता पश्यत्तोक्ता, साम्प्रतं तामेव जीवपदविशेषितामभिधित्सुराह - 'एवं जीवाणंपि' एवं
Education Internation
For Pale Only
~ 1064~
३० पश्यतपदं स्. ३१३
॥५३०॥
