________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[७]
दीप
अनुक्रम [s]
““भगवती”- अंगसूत्र- ५ ( मूलं + वृत्ति:)
शतक [१], वर्ग [-] अंतर् शतक [-] उद्देशक [१], मूलं [ ७-R], मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित
व्याख्या. प्रज्ञप्तिः अभयदेवीया वृत्तिः १
॥ १६ ॥
आगमसूत्र - [ ०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्तिः
समय एव पटनिष्पत्तिदृष्टान्तेन निर्जीर्णत्वस्योपपद्यमानत्वादिति, पटदृष्टान्तश्च सर्वपदेषु सभावनिको वाच्यः ९ ॥ तदे यमेतान्नव प्रश्नान् गौतमेन भगवता भगवान् महावीरः पृष्टः सनुवाच - 'हंते' त्यादि, अथ कस्माद् भगवन्तं गौतमः ४ पृच्छति ?, विरचितद्वादशाङ्गतया विदितसकल श्रुतविषयत्वेन निखिलसंशयातीतत्वेन च सर्वज्ञकल्पत्वात्तस्य, आह च"संखाईए उ भवे साहइ जं वा पुरो उ पुच्छेजा । ण य णं अणाइसेसी बियाणई एस छमत्थो ॥ १ ॥”न्ति नैवम् उक्तगुणत्वेऽपि उझस्थतया नाभोगसम्भवात् यदाह - "न हि नामानाभोगछद्मस्थस्येह कस्यचिन्नास्ति । यस्माज्ज्ञानावरणं ज्ञानावरणप्रकृति कर्म ॥ १ ॥ इति, अथवा जानत एव तस्य प्रश्नः संभवति, स्वकीयबोधसंवादनार्थमज्ञलोकबोधनार्थं शिष्याणां वा स्ववचसि प्रत्ययोत्पादनार्थं सूत्ररचनाकल्प संपादनार्थं वेति । तत्र 'हंता गोयमेति, हन्तेति को४ मलामन्त्रणार्थः, दीर्घत्वं च मागधदेशीप्रभवमुभयत्रापि, 'चलमाणे' इत्यादेः प्रत्युच्चारणं तु चलदेव चलितमित्यादीनां स्वानुमतत्वप्रदर्शनार्थम् । वृद्धाः पुनराहु:-'हंता गोयमा' इत्यत्र 'हन्ते 'ति एवमेतदिति अभ्युपगमवचनः, यदनुमतं तत्प्रदर्शनार्थे 'चलमाणे' इत्यादि प्रत्युच्चारितमिति, इह च यावत्करणलभ्यानि पदानि सुप्रतीतान्येव ॥ एवमेतानि नव पदानि कर्माधिकृत्य वर्त्तमानातीतका सामानाधिकरण्यजिज्ञासया पृष्टानि निर्णीतानि च, अथैतान्येव चलनादीनि परस्परतः किंतुल्यार्थानि भिन्नार्थानि वेति पृच्छां निर्णयं च दर्शयितुमाह
एए भंते! नव पया किं एगट्ठा णाणाघोसा नाणावंजणा उदाह नाणट्ठा नाणाघोसा नाणावंजणा ?, १ सङ्ख्यातीतानपि भवान् कथयति यद्वा परः पृच्छेत् । न चावध्यादिरहितो जानात्येव उमस इति गणधरः ॥ २ ॥
Education Internation
For Para Use Only
***मुद्रण-दोषात् अत्र मूल-संपादने सूत्र क्रम '७' द्विवारान् लिखितम् ( इसके पहले सूत्र ७ था, यहाँ फिरसे "सू० ७" लिखा है.)
~38~
१ शतके
१ उदेशके
चलदादिसू० ७
॥ १६ ॥