________________
आगम
(०५)
"भगवती'- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:)
शतक [२], वर्ग [-], अंतर्-शतक [-], उद्देशक [१], मूलं [९१] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
[९१]
पृथिवी सिद्धिरुका, 'किंचिबिसेसाहिए परिक्खेवेण'ति किश्चिन्यूनगव्यूतद्वयाधिके वे योजनशते एकोनपश्चाशदुत्तरे भवत इति। 'चलयमरणे'त्ति बलतो-बुभुक्षापरिगतत्वेन बलवलायमानस्य-संयमाद्वाभ्रस्यतो (यत)मरणं तद्वलन्मरण, तथा वशेन-इन्द्रियवशेन ऋतस्य-पीडितस्य दीपकलिकारूपाक्षिप्तचक्षुषः शलभस्पेव यन्मरणं तद्वशार्तमरणं, तथाऽन्तःशल्यस्य द्रव्यतोऽनुततोमरादेः भावतः सातिचारस्य यन्मरणं तदन्तःशल्यमरणं, तथा तस्मै भवाय मनुष्यादेः सतो मनुप्यादावेव बद्धायुषो यन्मरणं तत्तद्भवमरणम् , इदं च नरतिरश्वामेवेति, 'सत्धोवाडणे'त्ति शस्त्रेण-क्षुरिकादिना अवपाटन-विदारणं देहस्य यस्मिन् मरणे तच्छखावपाटनं, 'वहाणसे'त्ति विहायसि-आकाशे भवं वृक्षशाखाद्युद्वन्धनेन यत्तन्निरुक्तिवशाबैहानसं, 'गिद्धपट्टे'त्ति गृधैः-पक्षिविशेपैदे॒वा-मांसलुब्धैः शृगालादिभिः स्पृष्टस्य-विदारितस्य करिकरभरासभादिशरीरान्तर्गतत्वेन यन्मरणं तद्धस्पृष्टं वा गृद्धस्पृष्टं वा गृधैर्वा भक्षितस्य-स्पृष्टस्य यत्तद्धस्पृष्टम् । 'दुवालसविहेणं बालमरणेण ति उपलक्षणत्वादस्यान्येनापि बालमरणान्तःपातिना मरणेन नियमाण इति 'बहुइ बहुइ'त्ति | संसारवर्द्धनेन भृशं वर्द्धते जीवः, इदं हि द्विवचनं भृशाथै इति। पाओवगमणेत्ति पादपस्येवोपगमनम्-अस्पन्दतयाऽवस्थान पादपोपगमनम् , इदं च चतुर्विधाहारपरिहारनिष्पन्नमेव भवतीति ।'नीहारिमेय'त्ति निहारेण निर्वृत्तं यत्तनिहारिमं।
प्रतिश्श्रये यो नियते तस्यैतत् , तत्कडेवरस्य निरिणात् , अनिहरिमं तु योऽटव्यां बियते इति । यच्चान्यनेह स्थाने इङ्गि४|| तमरणमभिधीयते तद्भक्तमत्याख्यानस्यैव विशेष इति नेह भेदेन दर्शितमिति । | एत्य णं से खंदए कच्चायणस्स गोत्ते संबुद्धे समर्ण भगवं महावीरं वंदइ नमसइ २ एवं वदासी-इच्छामि |
दीप अनुक्रम [११२]
MAHESE
स्कंदक (खंधक) चरित्र
~244~
