________________
आगम
(०५)
"भगवती'- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:)
शतक [१], वर्ग [-], अंतर्-शतक [-], उद्देशक [9], मूलं [४८] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
[४८]
दीप अनुक्रम [६७]
सम्मामिच्छादिही, गोयमा ! मिच्छादिही', शेष तथैव । ज्ञानद्वारे तथैव, नवरं 'पुढविकाइया णं भंते ! किंणाणी अन्नाणी, गोयमा ! णो णाणी अन्नाणी नियमा दो अन्नाणी' । योगद्वारेऽपि तथैव, नवरं 'पुढविकाइया ण भंते ! किं| मणजोगी वइजोगी कायजोगी?, गोयमा! नो मणजोगी नो बयजोगी कायजोगी' ॥ एवं आउक्काइयावित्ति पृथिवी-12 कायिकवदप्कायिका अपि वाच्याः, ते हि दशस्वपि स्थानकेश्वभङ्गकार, तेजोलेश्यायां चाशीतिभङ्गकवन्तो, यतस्तेष्वपि
देव उत्पद्यत इति ।, 'तेउकाइए' त्यादौ 'सब्वेसु ठाणेसु'त्ति स्थितिस्थानादिषु दशस्वप्यभङ्गक, क्रोधाधुपयुक्तानामेकदैव लातेषु बहूनां भावात् , इह देवा नोत्पद्यन्त इति तेजोलेश्या तेषु नास्ति, ततस्तत्सम्भवान्नाशीतिरपीत्यभङ्गकमेवेति, एतेषु
च सूत्राणि पृथिवीकायिकसमानि केवलं वायुकायसूत्रेषु शरीरद्वारे एवमध्येयम्-'असंखेजेसुण भंते ! जाव वाउकाइयाण कइ सरीरा पन्नत्ता ?, गोयमा ! चत्तारि, तंजहा-ओरालिए वे उषिए तेयए कम्मए'ति ॥ 'यणस्सइकाइए' त्यादि, बनस्पतयः पृथिवीकायिकसमाना वक्तव्याः, दशस्वपि स्थानकेषु भङ्गकाभावात् , तेजोलेश्यायां च तथैवाशीतिभङ्गकसभावादिति । ननु पृथिव्यम्बुवनस्पतीनां दृष्टिद्वारे सास्वादनभावेन सम्यक्त्वं कर्मग्रन्थेष्वभ्युपगम्यते, तत एव च ज्ञानद्वारे मतिज्ञानं श्रुतज्ञानं च, अल्पाश्चैते इत्येवमशीतिर्भङ्गाः सम्यग्दर्शनाभिनियोधिक श्रुतज्ञानेषु भवन्तु, नैवं, पृथिव्यादिषु सास्वादनभावस्थात्यन्तविरलत्वेनाविवक्षितत्वात् , तत एवोच्यते-"उभयाभावो पुढवाइएसु विगलेसु होज्ज उववण्णो।" त्ति, 'उभयं' प्रतिपद्यमानपूर्वप्रतिपन्नरूपमिति ॥
१ पूर्वपतिपन्नपतिपद्यमानोभयाभावः पृथिव्यादिषु विकलेधूपपन्नो भवेत् ।।
REscamil
O
urmurary.au
~155~