________________
आगम (०५)
"भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं+वृत्तिः ) शतक [१], वर्ग [-], अंतर्-शतक [-], उद्देशक [५], मूलं [४६] +गाथा मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
प्रत सूत्रांक [४६]
गाथा
प्रत्ययस्यावधिज्ञानस्य भावात् त्रिज्ञानिन एव ते, ये तु मिथ्यादृष्टयस्ते सज्ञिभ्योऽसज्ञिभ्यश्चोत्पद्यन्ते, तत्र ये सन्निभ्यस्ते भवप्रत्ययादेव विभङ्गस्य भावात् व्यज्ञानिनः, ये त्वसज्ञिभ्यस्तेषामाद्यादन्तर्मुहूर्तात्परतो विभङ्गस्योत्पत्तिरिति तेषां पूर्वमज्ञानद्वयं पश्चाद्विभङ्गोत्पत्तावज्ञानत्रयमित्यत उच्यते-'तिन्नि अण्णाणाई भयणाए'त्ति भजनया' विकल्प-10 || नया कदाचिढ़े कदाचित्रीणीत्यर्थः, अत्रार्थ गाथे स्याताम्-"सन्नी नेरइएसुं उरलपरिचायणंतरे समए । विन्भंग ओहि |
वा अविग्गहे विग्गहे लहइ ॥१॥ अस्सन्नी नरएसुं पज्जतो जेण लहइ विभंगं । नाणा तिन्नेव तओ अन्नाणा दोन्नि तिन्नेव ॥२॥" 'एवं तिनि णाणे'त्यादि, आभिनिबोधिकज्ञानवत् सप्तविंशतिभङ्गकोपेतानि आद्यानि त्रीणि ज्ञानानि * अज्ञानानि चेति, इह च त्रीणि ज्ञानानीति यदुक्तं तदाभिनिबोधिकस्य पुनर्गणनेनान्यथा द्वे एव ते वाच्ये स्यातामिति ।
'तिन्नि अन्नाणाई' इत्यत्र यदि मत्यज्ञानश्रुताज्ञाने विभङ्गात्पूर्वकालभाविनी विवक्ष्येते तदाऽशीतिर्भङ्गा लभ्यन्ते, अल्पत्वात्तेषां, किन्तु जघन्यावगाहनास्ते ततो जघन्यावगाहनाश्रयेणैवाशीतिर्भङ्गकास्तेषामवसेया इति ॥ योगद्वारे 'एवं कायजोए'त्ति, इह यद्यपि केवलकार्मणकाययोगेऽशीतिर्भङ्गाः संभवन्ति तथाऽपि तस्याविवक्षणात् सामान्यकाययोगाश्रयणाञ्च सप्तविंशतिरुक्केति ॥ उपयोगद्वारे 'सागारोवउत्तत्ति, आकारो-विशेषांशग्रहणशक्तिस्तेन सहेति साकारः, तद्विकलो नाकारः सामान्यग्राहीत्यर्थः । 'णाणसं लेसासु'त्ति, रलप्रभापृथिवीप्रकरणवच्छेषपृथिवीप्रकरणान्यध्येयानि,केवलं लेश्यासु
१ सम्झी औदारिकपरित्यागानन्तरसमयेऽविग्रहो विग्रहो वा नैरयिकेषु लभते विभङ्गमवधि वा ॥ १ ॥ असनी येन पर्याप्तः सन् ||P ६ विभङ्ग लमते नरकेषु । ततो ज्ञानानि त्रीणि भज्ञानानि त्रीणि द्वे वा ॥२॥
SASAROSAGARMACADARSAKSEEG
दीप अनुक्रम [६४-६५]
Hinditurary.orm
~151~