________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[५१०]
दीप
अनुक्रम [६०७]
“भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं + वृत्तिः)
शतक [१४], वर्ग [−], अंतर् शतक [-], उद्देशक [४], मूलं [५१०] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [०५], अंग सूत्र [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्तिः
व्याख्याप्रज्ञप्तिः अभयदेवी
या वृत्तिः २
॥६३९॥
अतीतानागतसूत्रयोस्त्वनन्तमित्यधीतं तयोरनन्तत्वसम्भवादिति ॥ अनन्तरं पुद्गलस्वरूपं निरूपितं, पुद्गलश्च स्कन्धोऽपि | भवतीति पुगलभेदभूतस्य स्कन्धस्य स्वरूपं निरूपयन्नाह - 'एस णं भंते । खंधे इत्यादि ॥ स्कन्धश्च स्वप्रदेशापेक्षया जीवोऽपि स्यादितीत्थमेव जीवस्वरूपं निरूपयन्नाह -
एस भंते! जीवे तीतमर्णतं सासयं समयं दुक्खी समयं अदुक्खी समयं दुक्खी वा अदुक्खी वा ? पुत्रिं च करणेणं अणेगभूयं परिणामं परिणमइ अह से वैयणिजे निज्जिने भवति तओ पच्छा एगभावे एगभूए सिया ?, हंता गोयमा ! एस णं जीवे जाव एगभूए सिया, एवं पडुप्पन्नं सासयं समयं एवं अणागयमर्णतं सासयं समयं (सूत्रं ५११) ॥
'एस णं भंते! जीवे' इत्यादि, 'एषः' प्रत्यक्षो जीवोऽतीतेऽनन्ते शाश्वते समये समयमेकं दुःखी दुःखहेतुयोगात् समयं चादुःखी सुखहेतुयोगाद्बभूव समयमेव च दुःखी वाsदुःखी वा, वाशब्दयोः समुच्चर्यार्थत्वाद् दुःखी सुखी च तद्धेतुयोगात्, न पुनरेकदा सुखदुःखवेदनमस्ति एकोपयोगत्वाज्जीवस्येति, एवंरूपश्च सन्नसौ स्वहेतुतः किमनेकभावं परिणामं परिणमति पुनश्चैकभावपरिणामः स्यात् ? इति पृच्छन्नाह - 'पुधिं च करणेणं अणेगभावं अणेगभूयं परिणामं परिणमद' 'पूर्व च' एकभावपरिणामात्प्रागेव करणेन कालस्वभावादिकारणसंवलिततया शुभाशुभकर्मबन्धहेतुभूतया क्रिययाऽनेको भावः-पर्यायो दुःखित्वादिरूपो यस्मिन् स तथा तमनेकभावं परिणाममिति योगः 'अणेगभूयं' ति अनेकभावत्वादेवानेकरूपं 'परिणाम' स्वभावं 'परिणमइत्ति अतीतकालविषयत्वादस्य 'परि
Education Internation
For Pernal Use On
~ 1283~
१४ शतके ४ उद्देशः जीवस्य सुखित्वादि
सू ५११
॥६३९॥
yor
