________________
आगम
(०५)
प्रत
सूत्रांक
[२३]
दीप
अनुक्रम
[३०]
““भगवती”- अंगसूत्र-५ (मूलं + वृत्तिः)
शतक [१], वर्ग [-], अंतर् शतक [-], उद्देशक [२], मूलं [२३]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र - [ ०५], अंग सूत्र - [०५] "भगवती मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्तिः
व्याख्या
'जीवस्स ण'मित्यादि व्यक्तं, नवरं किंविधस्य जीवस्य ? इत्याह- 'आदिष्टस्य' अमुष्य नारकादेरित्येवं विशेषितस्य प्रज्ञप्तिः 'तीतद्वाए'त्ति अनादावतीते काले 'कतिविधः' उपाधिभेदात्कतिभेदः संसारस्य-भवाद्भवान्तरे संचरणलक्षणस्य संस्थाअभयदेवी- * नम्-अवस्थितिक्रिया तस्य काल :- अवसरः संसारसंस्थानकाल:, अमुष्य जीवस्यातीतकाले कस्यां कस्यां गताववस्थानया वृत्तिः १
॥ ४७ ॥
मासीत् ? इत्यर्थः, अत्रोत्तरं चतुर्विध उपाधिभेदादिति भावः तत्र नारकभवानुगसंसाराव स्थानकालखिधा-शून्यका| लोडशून्यकालो मिश्रकालश्चेति, तिरश्चां शून्यकालो नास्तीति तेषां द्विविधः, मनुष्यदेवानां त्रिविधोऽप्यस्ति, आह च“मुन्नामुन्नो मीसो तिविहो संसारचिडणाकालो। तिरियाण सुन्नवज्जो सेसाणं होइ तिविहोत्रि ॥ १ ॥” तत्राशून्यकाल|स्तावदुच्यते, अशून्यकालस्वरूपपरिज्ञाने हि सतीतरी सुज्ञानी भविष्यत तत्र वर्तमानकाले सप्तसु पृथिवीषु ये नारका वर्त्तन्ते तेषां मध्याद्यावन्न कश्चिदुद्वर्त्तते न चान्य उत्पद्यते तावन्मात्रा एव ते आसते स कालस्तान्नारका नङ्गीकृत्याशून्य इति भण्यते, आह च- " आइइसमइयाणं नेरइयाणं न जाव एकोवि । उबट्टइ अनो वा उववज्जइ सो असुन्नो उ ॥ १ ॥” मिश्रकालस्तु तेषामेव नारकाणां मध्यादेकादय उद्वृत्ताः यावदेकोऽपि शेषस्तावन्मिश्र कालः, शून्यकालस्तु यदा त एवादिष्टसामयिका नारकाः सामस्त्येनोद्वृत्ता भवन्ति नैकोऽपि तेषां शेषोऽस्ति स शून्यकाल इति आह च "बट्टे
Eucation Internat
१ शून्योऽशून्यो मिश्रस्त्रिविधः संसारस्थान कालः । तिरश्यां शून्यवर्ग्यः शेषाणां भवति त्रिविधोऽपि ॥ १ ॥ २ आदिष्टसामयिकानां नैरविकाणां यावदेकोऽपि नोद्वर्त्तते अन्यो बोरपयते सोऽशून्य एव ॥ १ ॥ ३एकस्मिन्नप्युद्वृते यावदेकोऽपि तिष्ठति तावन्मिश्रः । वर्त्तमानेषु सर्वेषु निर्लेषितेषु शून्यस्तु ॥ १ ॥
For Park Use On
~ 100~
१ शतके उद्देशः २ संसारावस्थानं सू२
॥ ४७ ॥