________________
आगम
(०२)
प्रत
सूत्रांक
||१८||
दीप
अनुक्रम [२२१]
सूत्रकृताङ्गं शीलाङ्का
चाय
चियुर्व ॥ ९३ ॥
“सूत्रकृत्” - अंगसूत्र - २ (मूलं + निर्युक्तिः + वृत्ति:)
श्रुतस्कंध [१.], अध्ययन [ ३ ], उद्देशक [३], मूलं [१८], निर्युक्ति: [५०] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र -[०२], अंग सूत्र [०२] “सुत्रकृत्” मूलं एवं शिलांकाचार्य-कृत् वृत्तिः
"पुराणं मानवो धर्मः, साङ्गो वेदश्चिकित्सितम् । आज्ञासिद्धानि चत्वारि, न हन्तव्यानि हेतुभिः ॥ १ ॥ " अन्यच्च किमनया बहिरङ्गया युक्तयाऽनुमानादिकयाञ्च धर्मपरीक्षणे विधेये कर्तव्यमस्ति यतः प्रत्यक्ष एव बहुजनसंमतलेन राजाद्याश्रयणाचायमेवास्तदभिप्रेतो धर्मः श्रेयाचापर इत्येवं विवदन्ते तेषामिदमुत्तरम् - न ह्यत्र ज्ञानादिसाररहितेन बहुनाऽपि प्रयोजनमस्तीति, उक्तं च - "ऐरंडकडरासी जहा य गोसीस चंदनपलस्स । मोल्छे न होज सरिसो कित्तियमेत्तो गणितो ।। १ ।। " तैहवि गणणातिरेगो जह रासी सो न चंदनसरिच्छो । तह निविष्णाणमहाजणोवि सोज्झे विसंवयति ।। २ ।। ऐको सचक्खुगो जह अंघलयाणं सएहिं बहुएहिं होइ वरं दडवो गहु ते बहुगा अपेच्छंता ॥ ३ ॥ एवं बहुगावि मूढा ण पमाणं जे गई ण याणंति । संसा रंगमणगुविलं णिउणस्स य बंधमोकुखस्स ॥ ४ ॥ इत्यादि ।। १७ ।। अपिच रागथ- प्रीतिलक्षणो द्वेपथ - तद्विपरीतलक्षणस्वाभ्यामभिभूत आत्मा येषां परतीर्थिकानां ते तथा, 'मिध्यात्वेन' विपर्यस्ताव बोधेनात्तत्त्वाध्यवसायरूपेण 'अभिता' व्याप्ताः सद्युक्तिभिर्वादं कर्तुमसमर्थाः क्रोधानुगा 'आक्रोशान्' असभ्यवचनरूपांस्तथा दण्डमुष्टयादिभिन हननव्यापारं 'पान्ति' | आश्रयन्ते । अस्मिन्नेवार्थे प्रतिपाद्ये दृष्टान्तमाह-यथा 'टङ्कणा' म्लेच्छविशेषा दुर्जया यदा परेण बलिना खानीकादिनाऽभिहूयन्ते तदा ते नानाविधैरप्यायुधैर्योद्धुमसमर्थाः सन्तः पर्वतं शरणमाश्रयन्ति एवं तेऽपि कृतीर्थिका वादपराजिताः क्रोधाद्युपहत
१ एरण्डकाराशियैा च गोशीर्षचन्दनपलस्य मूल्येन न भवेद सदृशः कियन्भात्रो गण्यमानः ॥ १ ॥ २ तथापि गणनाविरेको यथा राशिः स न चन्दनसदृशः तथा निर्विज्ञानमहाजनोऽपि मूल्ये विसंवदते ॥ २ ॥ ३ एकः सचक्षुष्को यथा अग्धानां शतैर्बहुनिर्भवति वरं प्रष्टव्यो नैव बहुका अप्रेक्षमाणाः ॥ ३ ॥ ४ एवं बहुका अपि मूढा न प्रमाणं ये गर्ति न जानन्ति संसारगमनको निपुणयोवैग्धमोक्षयोष ॥ ४ ॥
Eucation International
For Parts Only
~ 190~
३. उपस
गोध्य० उद्देशः ३
॥ ९३ ॥