________________
सप्तम उच्छ्वास:
सुघटितं वियोजयतीति । किम्भूतं दैवम् ? तत्क्षणान्नानाभङ्गिभिः - अनेकविच्छित्तिभिः इन्द्रजालसदृशं-मायानिर्मितकर्भसमानं । यथेन्द्रजालं तत्क्षणान्नानारूपभाग्, भवति तथेदं दैवमपि ॥ ६ ॥
अथवा
का नाम तत्र चिन्ता प्रभवति पुरुषस्य पौरुषं यत्र । 'वाङ्मनसयोरविषये विधौ च चिन्तान्तरं किमिह ॥ ७ ॥ '
अथवेति पक्षान्तरे, प्रथमपक्षस्तु चिन्तारूप: द्वितीयस्त्वयम् । प्रभवति - समर्थं भवति, नामेति सम्भावनायां तत्र का चिन्ता - पर्यालोचना सम्भाव्यते ? नैव चिन्तेत्यर्थः । "नाम प्राकाश्यकुत्सयोः । सम्भाव्याभ्युपगमयोरलीके विस्मये कुधि" [ २।४६-४७] इत्यनेकार्थः । च-पुर्नरिह वाङ्मनसयोरविषये - अगोचरे विधौ - दैवे चिन्तान्तरं किम् ? स एव प्रमाणमित्यर्थः। अन्तरशब्दो विशेषार्थः । उभयथापि चिन्ता न कार्येति भावः । अतएवोक्तं श्रीरामसूनुना श्रीमता गङ्गाधरेण
" कदाचित् क्वापि केनापि चिन्ता धार्या न चेतसि । धृत्वा चिन्तां हि तन्मध्ये द्रागवश्यं विनश्यति ॥ " [
]
वाक् च मनश्च वाग्मनसे " अचतुर " [पा०सू०, ५/४ /७७ ] इत्यादिना अजन्तो निपात्यते ॥ ७ ॥
५१९
एवमनेकविध वितर्कभङ्ग भाजि भूभुजि, भुजबलशालिषु विसर्जितेषु सेवकसामन्तेषु, विरलीकृते परितः परिजने, परिहासपेशलालापाप्तजनगोष्ठीप्रक्रमेणातिक्रान्ते" स्तोकसमये, भूरिभव्याभरणावरणरमणीयरूपाः, काश्चिदार्द्र क्रमुकफलहस्ता, काश्चित्कक्षावलम्बितताम्बूलीपत्त्रपिण्डकरण्डिकाः ७, काश्चित्पिहितपट्टांशुकपटलिकापाणयः, काश्चित्काश्मीरकरम्बितकस्तूरिकामोदामन्दचन्दनभाञ्जि भाजनानि भजमानाः, काश्चिदवान' नालिकेरजम्बीरबीजपूर 'पूरितपात्रीपाणयः, काश्चिदसंख्यखण्डखाद्यविशेषानमूल्यमङ्गल" माला ११ भरणानि च सकौतुकमादाय दमयन्त्या प्रहिताः प्रथम प्रधाविप्रतीहारसूचिताः प्रविविशुरन्युब्जाः कुब्जिका वामनिकाश्च ।
१. तथैदं अनू. ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org