Page Text
________________
पञ्चम उच्छ्वासः
अनुचराणां - सेवकानामालापाः - कथनानि अस्माकमयं सेवक:- अयं च सेवक इत्येवंरूपाणि तेषु न च विस्मारणीयाः - न विस्मार्याः । यथाऽन्ये सेवकास्तथाऽस्माकं ते हंसा अप्यनुचरा इति स्मृतिविषयी कार्याः । किमन्यत् - अपरं किम् ? अस्माकं तदेव जन्म जीवितं च वयं श्लाध्यं मन्यामहे-प्रशस्यं जानीमहे यत्र - जन्मनि जीविते च वर्तमानानस्मान् प्रसङ्गेनअनुचरगणनाप्रस्तावेन भवादृशा:- महानुभावाः सर्वत इति - सर्वेषां मध्ये अनुस्मति अनुस्मरणं कुर्वन्ति । सर्वत इति "सार्वविभक्तिकस्तस्" [ ] । तत् इत्युपसंहारे, हे राजन् ! एष प्रस्थानप्रार्थनाया:-गमनयाञ्चायाः प्रणामः इति - अमुना प्रकारेण उक्तवन्तमिमं - हंसं अवनिपाल:-नलः कथं - कथमपि महता कष्टेन विसर्जयामास मुमोच |
गते च तस्मिन्नविस्मरणीयोपकारे' कादम्बकदम्बकेश्वरे, श्रवणप्रणालिकया प्रविश्य मानसं सरस्तरलयन्त्यां विदर्भराजहंससुतायां ३ आकर्णपूरीकृतकार्मुकगुणे प्रहरति प्रत्यङ्गमनङ्गधानुष्के समीपवनविकासिकुन्दमकरन्दास्वादमदमेदुरगिरां गच्छति श्रवणपथमतिमधुरे मधुलिहां झंकारे रणरणकारम्भिणि तत्रावसरे ।
गते चेति । अविस्मरणीयः - अविस्मार्यः प्रियासन्देश कथनादिरूप उपकारो यस्य स तस्मिन् अविस्मरणीयोपकारे तस्मिन् कादम्बकदम्बकेश्वरे - हंसवृन्दनेतरि गते च सति श्रवणंआकर्णनमेव प्रणाली-जलमार्गस्तया कृत्वा मानसं - चेत एव सर: - तडागं, अथ च मानसाख्यं . देवतडागं कर्म्मतापन्नं प्रविश्य सत्यां, विदर्भराज एव हंसस्तस्य पुत्र्यां- दमयन्त्यां पक्षे हंस्यां तरलयन्त्यां–कम्पयन्त्यां सत्यां, “हंसो विहङ्गभेदे स्यान्निर्लोभनृपतावपि ।" [विश्व. सान्त. ८-९] तथा आकर्णपूरीकृत - आकर्षणेन कर्णान्तं प्रापितः कार्मुकगुण:-धनुः प्रत्यञ्चा येन स तस्मिन् अनङ्गधानुष्के - कामधनुर्धरे प्रत्यङ्ग - प्रतिप्रतीकं प्रहरति- प्रहारान् ददति सति, तथा अतिमधुरे मधुलिहां - अलीनां झङ्कारेण श्रवणपथं - कर्णौ गच्छति सति । किम्भूतानां मधुलिहाम् ? समीपवने विकासिन:- विकसनशीलो ये कुन्दा:- पुष्पविशेषास्तेषां यो मकरन्दास्वादः-मधुपानं तेन यो मदः - मत्तता तेन मेदुरा - मांसला पुष्टा गीर्येषां ते तथा तेषां । सान्द्रः स्निग्धस्तु मेदुर: [ अभि. ३ / १४० ] मदोरेतस्य हंकारे मद्ये हर्षेभदानयोः । कस्तूरिकायां क्षैब्ये च । इत्यनेकार्थः [२ / २३४-३५ ] । तथा रणरणकारम्भिणिऔत्सुक्यकारीणि तत्र अवसरे सति ।
आविर्भूतविषादकन्दमसमव्यामोहमीलन्मन-,
श्चिन्तोत्तम्भितनिर्निमेषनयनं निःश्वासदग्धाधरम् ।
१. सत्यां नास्ति अनू. 1
Jain Education International
३३३
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004071 |
| Book Title | Damyanti Katha Champu |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinaysagar |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 776 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 14 MB |