Damyanti Katha Champu

SR No.: 004071
Original Sutra Author: N/A
Author: Vinaysagar
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 2010
Total Pages: 776
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 14 MB

Page 474

पञ्चम उवासः
३२९
कः करोति गुणवान्गुणसंख्यां, श्लाघ्यजन्ममहसः स्फुटमस्याः । कुम्भिकुम्भपरिणाहिनि तस्याः, स्वैरमास्यत यया कुचयुग्मे' ॥ १४ ॥
कः करोतीति । वृत्तम् । को गुणवान् अस्याः-हारलतायाः स्फुट-प्रकटं गुणसंख्यांगुणगणनां करोति । किम्भूताया अस्याः ? श्लाघ्यं-प्रशस्यं जन्म-उत्पत्तिस्थानं महश्च-तेजो यस्याः सा । यया हारलतया तस्याः-दमयन्त्याः कुचयुग्मे-पयोधरद्वन्द्वे स्वैरं-स्वेच्छया आस्यत-आस्थीयत । किम्भूते कुचयुग्मे ? कुम्भिकुम्भवत् परिणाह:-विशालता विद्यते यस्य तत्तस्मिन् कुम्भिकुम्भपरिणाहिनि ॥ १३ ।।
इत्यभिधाय नीत्वा च निजकण्ठकन्दलम्, ‘इहास्ते सा तव पूर्वप्रणयिनी' इत्यन्त:स्थितां दमयन्ती दर्शयितुमिव हृन्मध्यवर्तिनी तामकरोत् ।
कृत्वा च किंचिदनुच्चस्मितं मधुरमधुरया' वाचा 'विहंगमपुंगव, पुनः कथ्यतां कीदृशी ? कीग्रूपा ? किं वयः ? कीदृशी लावण्यसंपत् ? को विनोदः ? कीदृशं वैदग्ध्यम् ? किं प्रियम् ? का गोष्ठी ? इति श्रुतमप्यपूर्वामिव तद्वार्तामादरेण पृच्छ नागच्छंश्च चटुल करकृतशरसंधानस्यान वरतविरचिताद्भुतभ्रमणकर्मकार्मुकवलयस्य लक्ष्यतां मकरकेतोरविदिताप क्रमानतिबहून्कालवान'°वतस्थे ।
स्थिते च विभूय मध्यम११नभोभागं भगवति भासुरभासि१२ भास्वति श्रवणपुटपथमवतरति च प्रहरवसानप्रहरमांकारिभेरीरवे, १३वयस्य, विश्राम्यमिदानीममन्दमन्दारतरुपरिकरितरोधसि मन्दिरोद्यानारविन्ददीर्घिकायामेव१४ प्रार्थ्यसे च न गन्तव्यमविसर्जितेन त्वया पूर्ववत्, इति नियम्य तं राजहंसं स्वयमप्याह्निकायो'५दतिष्ठत् ।
इति-अमुना प्रकारेण अभिधाय निजकण्ठकन्दलं नीत्वा च हे हारलते ! सा तव पूर्वप्रणयिनी-पूर्वं प्रणयः-स्नेहो विद्यते यस्यां सेति पूर्वप्रणयिनी-पूर्वसहचारिणी दमयन्ती इह-हृदये आस्ते । इति-अमुना प्रकारेण अन्तःस्थितां-चित्तस्थितां दमयन्ती दर्शयितुमिव तां-हारलतां हृन्मध्ये वर्तितुं शीलं यस्याः सा तां अकरोत्-हृदये न्यधात् ।
च-पुन: किञ्चित्-अल्पं अनुच्चस्मितं-अप्रकटं हास्यं कृत्वा मधुरमधुरयाअतिशयेन मृष्टया वाचा उवाच । हे विहङ्गमपुङ्गव !-पक्षिराज ! पुनः कथ्यताम्-कीदृशी