Udayswamitvam

SR No.: 004045
Original Sutra Author: N/A
Author: Gunratnasuri, Rashmiratnasuri
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2013
Total Pages: 184
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari
File Size: 16 MB

Page 82

૬૫
ગુજરાતી વિવેચનાદિ સમન્વિત નપુંસકપંચક - એ સાતનો પ્રક્ષેપ કરીને. (બાકીનો ફેરફાર આગળની ગાથામાં જણાવે છે.) (૩૪-૩૫)
વિવેચન : (૨) ૯૪માંથી સૂક્ષ્મ, અપર્યાપ્ત, સાધારણ અને મિથ્યાત્વઆ ૪ પ્રકૃતિઓ છોડીને સાસ્વાદનગુણઠાણે - ૯૦ પ્રકૃતિઓનો ઉદય કહેવો. ભાવના :
કોઈપણ જીવ સાસ્વાદનગુણઠાણા સાથે સૂક્ષ્મ, લધ્યપર્યાપ્ત કે સાધારણ જીવોમાં ઉત્પન્ન થતો નથી અને તે જીવોમાં સાસ્વાદનગુણઠાણું પમાતું નથી. એટલે અહીં સૂક્ષ્મત્રિકનો ઉદયવિચ્છેદ કહ્યો. મિથ્યાત્વનો ઉદય પહેલે ગુણઠાણે જ હોય, એટલે અહીં તેનો પણ ઉદયવિચ્છેદ કર્યો..
| (૪) ૯૦માંથી અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિગુણઠાણે અનંતાનુબંધી-૪, વિકલેન્દ્રિયત્રિક, એકેન્દ્રિય, સ્થાવર, નપુંસક-સ્ત્રીવેદ અને નીચગોત્ર – આ ૧૨ પ્રકૃતિઓ છોડીને અને સમ્યક્વમોહનીય ઉમેરીને ૭૯ કર્મપ્રકૃતિઓનો ઉદય કહેવો. ભાવના :
k અનંતાનુબંધીચતુષ્કનો ઉદય બીજા ગુણઠાણા સુધી જ હોવાથી અહીં તેનું વર્જન કર્યું..
એકેન્દ્રિય-વિકલેન્દ્રિયોને પહેલું બીજું ગુણઠાણું જ હોવાથી, તેમના પ્રાયોગ્ય વિકસેન્દ્રિયત્રિક + એકેન્દ્રિય + સ્થાવર - એ ૫ પ્રકૃતિઓનો પણ ઉદયવિચ્છેદ કર્યો..
કે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો તિર્યંચ-મનુષ્યગતિમાં પુરુષવેદે જ ઉત્પન્ન થાય છે, સ્ત્રી-નપુંસકવેદે નહીં. વળી, બ્રાહ્મી-સુંદરી-મલ્લીકુમારી વગેરે રૂપે જે સમ્યગ્દષ્ટિઓ પણ સ્ત્રી તરીકે ઉત્પન્ન થયેલા સંભળાય છે, તે બધાંની વિવક્ષા અલ્પતાદિના કારણે કરી નથી. એટલે અહીં સ્ત્રી-નપુંસકવેદનો ઉદયવિચ્છેદ કહ્યો..
કે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવો તિર્યંચ-મનુષ્યગતિમાં ઉચ્ચગોત્રે જ ઉત્પન્ન થાય, નીચગોત્રે નહીં. કારણ કે, તે જીવો જો સ્ત્રી તરીકે ઉત્પન્ન નથી થતા, તો T ઔદારિકમિશકાયયોગ અપર્યાપ્તાવસ્થામાં હોય છે અને ત્યારે મિશ્રગુણઠાણું હોતું નથી (તે ગુણઠાણું પર્યાપ્તાવસ્થામાં જ હોય અને પરભવમાં ન લઈ જવાય.) એટલે અહીં તે ગુણઠાણું ન કહી સીધું ચોથું ગુણઠાણું કહ્યું.