SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 230
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १७४ / जैनपरम्परा और यापनीयसंघ / खण्ड ३ अ० १४ / प्र० २ २. " पञ्चानां मूलगुणानां रात्रिभोजनवर्जनस्य च पराभियोगाद् बलादन्यतमं प्रतिसेवमानः पुलाको भवति ।" (त. रा. वा. ९/४७/४/पृ.६३८)। ३. “महाव्रतलक्षणपञ्चमूलगुणविभावरीभोजनविवर्जनानां मध्येऽन्यतमं बलात् परोपरोधात् प्रतिसेवमानः पुलाको विराधको भवति । " ( तत्त्वार्थवृत्ति / ९ / ४७/पृ.३१६) । सावद्यविरतिं कृत्स्नामूरीकृत्य प्रबुद्धधीः । तद्भेदान् पालयामास व्रतसंज्ञाविशेषितान् ॥ २०/१५८ ॥ ४. दयाङ्गनापरिष्वङ्गः अस्तेयव्रततात्पर्यं ७. सत्ये नित्यानुरक्तता । ब्रह्मचर्यैकतानता ॥ २०/१५९॥ यहाँ आदिपुराण के कर्त्ता आचार्य जिनसेन ने पाँच महाव्रतों के वर्णन के बाद विकाल (रात्रि) में रात्रिभोजन के त्याग को व्रतों में परिगणित किया है। Jain Education International परिग्रहेष्वनासङ्गो विकालाशनवर्जनम् । व्रतान्यमूनि तत्सिद्ध्यै भावयामास भावनाः ॥ २०/१६० ॥ आदिपुराण । ५. “णेगम-ववहार-संगहाणं णाणावरणीयवेयणा पाणादिवादपच्चए । मुसावादपच्चए । अदत्तादाणपच्चए। मेहुणपच्चए । परिग्गहपच्चए । रादिभोयणपच्चए।" (ष.खं. /पु.१२ / ४,२, ८, २-७/पृ. २७५-२८२) । ६. विरदी | पंचविहो होदि णादव्वो ॥ २८८ ॥ पाणिवहमुसावाद - अदत्तमेहुणपरिग्गहा एस चरित्ताचारो तेसिं चेव वदाणं रक्खटुं रादिभोयणणियत्ती । अट्ठा य पवयणमादा य भावणाओ य सव्वाओ ॥ २९५ ॥ साधेंति जं महत्थं आयरिदाई च जं महल्लेहिं । जं च महल्लाइं मूला. । मूला. । सयं महव्वदाई हवे ताई ॥ ११७८ ॥ भ.आ. । रक्खटुं रादिभोयणणियत्ती । तेसिं चेव वदाणं अट्ठप्पवयणमादाओ भावणाओ य सव्वाओ ॥ ११७९ ॥ भ.आ. । इन्हीं प्रमाणों के आधार पर अपराजितसूरि ने निम्न कथन किया है – “आद्यपाश्चात्यतीर्थयो रात्रिभोजनविरमणषष्ठानि पञ्च महाव्रतानि । - - - तेषामेव पञ्चानां व्रतानां पालनार्थं रात्रिभोजनविरमणं षष्ठं व्रतम् ।" (वि.टी./ 'आचेलक्कु' ४२३ / पृ.३३०-३१) । अनुवाद - " प्रथम और अन्तिम तीर्थंकरों के तीर्थ में रात्रिभोजनत्याग नामक छठे व्रत के साथ पाँच महाव्रत होते हैं । - - - उन्हीं पाँच व्रतों के पालन के लिए रात्रिभोजनत्यागरूप छठा व्रत है ।" For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org
SR No.004044
Book TitleJain Parampara aur Yapaniya Sangh Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorRatanchand Jain
PublisherSarvoday Jain Vidyapith Agra
Publication Year2009
Total Pages906
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy