Page Text
________________
प्रक्रियावृत्तिरूपे श्रीहैमप्रकाशे युष्मदस्मदोः प्रक्रिया
१५५ तुभ्यं० । तुभ्यं च मह्यं च तुभ्यमह्यम् १-२ सूत्रत्वात् लोपः । डे ३-१ “एदैतो.” “लोकात्"। द्विपदमिदं सूत्रम् । अकि-तुभ्यकम् मह्यकम् । युवकाभ्याम् आवकाभ्याम् ॥ ९ ॥ युष्मद् ४-३ असाद् ४-३ इति स्थिते सूत्रम्
अभ्यं भ्यसः॥ १०॥ [सि० २।१।१८] युष्मदस्सयां परस्य चतुर्थीभ्यसोऽभ्यम् स्यात् । अकारो व्यञ्जनादित्वव्यावृत्त्यर्थस्तेन युष्मद-५ सदोरित्यात्वं न भवति ॥ १०॥ ___ अभ्यं० । अभ्यम् १-१ "दीर्घड्याब्” । भ्यस् ६-१ "लोकात्" “सो रुः" "र: पदान्ते.” । मध्ये "तौ मुमो०" । द्विपदमिदं सूत्रम् । युष्मद् अस्मद् अभ्यम् इति स्थिते ॥ १० ॥ सूत्रम्
शेषे लुक् ॥ ११ ॥ [सि० २०१८] यस्मिन्नायौ कृतौ ततोऽन्यः शेषस्तसिन् स्यादौ परे युष्मदस्मदोर्लक् स्यात् । युष्मभ्यम् । १० असभ्यम् ॥ ११ ॥
शेषे० । शेष ७-१ "अवर्णस्ये०" । लुक् १-१ "दीर्घड्याब" द्विपदमिदं सूत्रम् । यस्मिन्नायौ कृतौ इति-व्यञ्जनादौ स्यादौ परे आत्वम् , टाङयोस्सु परेषु यत्वम् , एभ्योऽन्यः शेषस्यादिरिति । ततोऽनेन दलोपे अभ्यमोऽकारस्य च "अप्रयोगीत्" इति निवृत्तौ युष्मभ्यम् अस्मभ्यम् । अकियुष्मकभ्यम् अस्मकभ्यम् ॥ ११ ॥ युष्मद् ५-१ अस्मद् ५-१ इति स्थिते सूत्रम्
ङसेश्चाद् ॥१२॥ [सि० २।१।१९] युष्मदस्सयां परस्य उसेः पञ्चमीभ्यसश्च अद् स्यात् । अकारः प्राग्वत् । त्वत् मत् । युष्मद् असद् ॥१२॥
उसे० । ङसि ६-१ "ङित्यदिति” “एदोद्भ्यां ङसिङसो रः"। च १-१ "अव्ययस्य" । अद् १-१ "दीर्घड्याब्०"। मध्ये "चटते.” "समानानां."। त्रिपदमिदं सूत्रम् । “त्वमौ प्रत्ययोत्तर०" त्वमादेशे २० "लुगस्या०" "शेषे लुक्" इति दलोपे "अप्रयोगीत्" इति अकारनिवृत्ती त्वत् मत् । अकि-त्वकत् मकत् । द्विवचने प्राग्वत् । बहुवचने पञ्चमीभ्यसोऽप्यदादेशे युष्मद् अस्मद् । अकि-युष्मकद् अस्मकद् ॥ १२ ॥ युष्मद् ६-१ अस्मद् ६-१ इति स्थिते सूत्रम्
. तवमम उसा ॥ १३ ॥ [सि० २१११५] ङसा सह युष्मदस्मदोरेतौ स्याताम् । तव । मम । युवावादेशे "टाङयोसि यः" इति ये । २५ युवयोः आवयोः ॥१३॥
तव० । तव च मम च तवमम १-२ सूत्रत्वात् लोपः । ङस् ३-१ "लोकात्" । द्विपदमिदं सूत्रम् । अकि-तवक ममक । शेषं स्पष्टम् । युवयोः आवयोः इति स्पष्टम् । अकि-युवकयोरावकयोरिति ॥ १३ ॥ युष्मद् ६-३ अस्मद् ६-३ इति स्थिते सूत्रम्
आम आकम् ॥१४॥[सि० १०२०] युष्मद्भ्यां परस्य आम आकम् स्यात् । युष्माकम् । असाकम् । त्वयि । मयि । युष्मासु । अस्सासु ॥१४॥
३२
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004040 |
| Book Title | Haim Prakash Maha Vyakaranam Purvarddham |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kshamavijay |
| Publisher | Hiralal Somchand Kot Mumbai |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 560 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |