Page Text
________________
५५८
सिद्धिविनिश्चयटीकायाम् [८ सर्वशसिद्धिः एतदपि कुतः ? इत्याह-स्वेत्यादि । स्वेन स्वभावेन स्थितेः सर्वभावानाम् , अन्यथा सर्वात्मकम् अनाद्यनन्तं च सर्व() स्यात् इति भावः । तदुक्तम्
*"सदेव सर्व को नेच्छेत् स्वरूपादिचतुष्टयात् । असदेव विपर्यासात् न चेन्न व्यवतिष्ठते ॥"
[आप्तमी० श्लो० १५] इति । ननु स (स्व)स्वभावस्थितिः[४३५ख] क्षणिकेष्वेव भावेषु । तथा चोक्तम्-*"सर्वे भावाः स्वभावेन" [प्र० वा० ३।३९] इत्यादि ; इति चेत् ; अत्राह-परिणामिन इत्यादि । षु(च) इत्यवधारणे परिणामिन एव अर्थस्य त स्थिते (तत्स्थितेः) 'सदैवं (व)लभते' इति । कुत
एतद् इति चेत् ? अत्राह-सतो विद्यमानस्य पूर्वस्वभावप्रच्युतिरेव सौगतेन इष्यमाणा पुनः १० पश्चात् स्वभावान्तरप्राप्तिः। यदि वा, तत्प्राप्तिरेव तत्प्रच्युतिः न पुनरन्यः प्रध्वंसः । तत्र यदा उत्तरकार्यमनन्तरं भवति तदा भवतु एतत् , यदा काले न भवति वा तदा कथमिति चेत् ? अत्राह-'परिणामि' इत्यादि । परिणामिकारणस्य उपादानकारणस्य स्वकार्यात्मनो यो विवर्त्तः तं प्रत्य[न्या]नपेक्षणा[त् ] तत्प्रच्युतिरेक (रेव) तत्प्राप्तिः ।
स्यान्मतम्-न तत्प्राप्तिरेव तत्प्रच्युतिः किन्तु भिन्नो[s]भाव इति चेत् ; अत्राह-पूर्वस्य १५ वैकल्यम् अभावः उत्तरस्य कैवल्यम् पूर्वाकाररहितता परस्य नतस्थः (तत्स्थः)प्रध्वंसः । तदा
(तद् यदा) काले न भवति वा तदा कथमिति चेत् ? अत्राह-परिणामीत्यादि । परिणामिकारणस्य उपादानकारणस्य स्वका(या)त्मनो यो विवर्तः तं प्रत्य न्यानपेक्षणात तत्प्रप्रतीति (तत्प्रच्युतिरिति) । तर्हि पूर्वापराकारविनाशोत्पादमा स्थितिः इति प्रसक्तमिति चेत् ; अत्राह
न च इत्यादि। २० निगमयन्नाह-तदुत्पाद इत्यादि । तद् युक्तं तदात्मकगता (कम् , अतो) नानवस्था परोदिता।
अथ मतं यत्र निरन्तरं सप (रूप)त्रयं लभ्यते तत्र स्थितिप्रतिपत्तिरस्तु, यत्र मध्यरूपमेवं तत्र [४३६क]कथमिति चेत् ? अत्राह-सत इत्यादि । सतो द्रव्यस्य दृश्यं यत् मध्यरूपं तत् पूर्वापरकोट्योरनुपलभ्यम् सदेव कथञ्चित् न सर्वात्मना । कुतः ? इत्याह-अन्यथा तदसत्त्व
प्रकारेण । शेषं स्वगमं (सुगमम्) । कुतः ? इत्यत्राह-सर्वथा इत्यादि । २५ यदि मतम्-पूर्वं तत् सदश्रुतिः(सदस्तु, असतः) कारणोत्पत्तिविरोधात् , पश्चात् कुर्तः ?
[इत्याह] स्वम्(स्वसन्तान) इत्यादि । स्वसन्तानपतिवम् (पतितम् ) उत्तरपरिणामं नुपाप्रेक्षण (उपादेयक्षणम) प्राप्नुवतः सत[:]परोपका[रासंभवाद् विजातीयकार्यकारणा (करणा)संभवात् । तथा [s]दर्शनात् ; रसाद् रूपानुमानाभावप्रसङ्गात् । मा भूत् तत्राप्युपकारः; इत्यत्राह-सकल इत्यादि । कुद (कुत) इदमवगम्यते तत्परिणाममप्राप्नुवतः तदुपकारासंभवः ? इत्याह-परस्पर
(१) इतरेतराभावाभावे सर्वात्मकम् , प्रागभावाभावे-उत्पत्त्यभावे अनादि, प्रध्वंसाभावाभावे अनन्तं स्यादिति भावः । (२) बौद्धः । (३) स्वाभावान्तरप्राप्तिरेव । (४) पूर्वस्वभावप्रच्युतिः । (५) तस्मिन् तिष्ठतीति तत्स्थः, पूर्वावस्थाभावी । (६) उपलभ्यते । (७) कारणादुत्पत्तिविरोधात् खरविषाणवत् । (6) सत् । (९) अन्यथा ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004039 |
| Book Title | Siddhi Vinischay Tika Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anantviryacharya |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |