________________
सिद्धिविनिश्चयटीकायाः
५५
M
mmm
३९
07
४४
पृ०
पृ० प्रत्यक्षे स्थिरस्थूलस्वलक्षणस्यैव अवभासः ३० मृत्पिण्डस्य शिवकाकारपरिणामवत् तन्तूनामेव प्रत्यक्षस्य सविकल्पत्वं वैशयं च
३८ पटपरिणतिः । बहिरन्तर्वा क्षणिकस्वलक्षणस्य अप्रतिभासनात् ३८ | नच रूपादीनां घटादेर्भेदः न च क्षणिकैकान्तै स्वसदसत्समये अर्थ- न च निर्गुणद्रव्यात् रूपादिगुणोत्पत्तिः क्रियासंभवः
नापि केवलं गुणादयः एव इन्द्रियैर्गृह्यन्ते न न च तीरादर्शिशकुनिन्यायेन क्रमयोगपद्याभ्यां .
तत्तादात्म्यापन्नं द्रव्यम् क्षणिकत्वे अर्थक्रियासंभवः
| अन्तः चित्राकारस्य चित्तस्येव बहिः शबयत् सत् तत्सर्वमनेकान्तात्मकम्
| लद्रव्यस्य प्रतिभासः न च प्रत्यक्षेण निर्विकल्पकप्रत्यक्षसिद्धिः
न मायामरीचिप्रतिभासवदसत्त्वम् जात्यन्तरं वस्तु सर्वेषां प्रत्यक्षसिद्धम्
नापि संवृतिसत्यापेक्षया बहिरर्थोपदेशः क्रमानेकान्तप्रदर्शनम्
| न हि क्षणिकैकान्ते क्रमयोगपद्याभ्यामर्थक्रिया ५८ अक्रमानेकान्तनिदर्शनम्
| न जाग्रद्विज्ञानं स्वसत्त्वशून्ये काले प्रबोधोत्पाएकः स्थवीयान् आकारः प्रत्यक्षे प्रतिभासते ४०
दकम् नच विकल्पात् प्रवृत्तस्य अर्थक्रियायां विसंवादः ४१
अनेकान्त एव अर्थक्रिया न प्रत्यक्षे कल्पनाविरहसिद्धिः
निरंशसंवेदने धीः एका न स्यात् न निर्विकल्पकात् सविकल्पकोत्पत्तिः
निरंशसंवेदननिरासः
न जातिभेदाः संवृतेः भवन्ति नानावयवरूपाद्यात्मनः अवयविनःप्रतिभासनम्
संशयज्ञानवत् एकस्य वस्तुनः सामान्यविअवयविनश्चलाचलात्मकत्वम्
शेषात्मकत्वम् विभागजविभागनिराकरणम्
लौकिकी शास्त्रीया च भ्रान्तिः नापि संयोगजः संयोगः
एकस्य ज्ञानस्य विभ्रमेतरस्वभावता निर्विकल्पे
रात्मता च अनेकान्तनान्तरीयका उत्पादव्ययध्रौव्यात्मनो द्रव्यस्य प्रतिभासः ४७
बहिरन्तर्मुखविकल्पेतरविभ्रमेतरप्रमाणेतरत्वादिचित्ररूपस्य एकस्य प्रतिभासः
स्वभावभेदेऽपि संवेदनक्यवत् हर्षाद्यनेकाशबलैकरूपवत् चलाचलसंयुक्तासंयुक्ताद्यवयविनः
कार आत्मा नानारूपाद्यात्मको वा अवप्रतिभासनम्
४८
यवी स्वीकर्तव्यः तथा दृश्यादृश्यात्मकस्यापि अवयविनः प्रसिद्धिः ४८
अन्तश्चिकज्ञानवत् एकस्य अवयविनः । आवृतानावृतात्मनोऽपि अवयविनः
सिद्धिः प्रतिभासः
अविभागबुद्धथात्मनः अविद्यावशात् मानमेयनष्टाऽनष्टात्मकस्यापि अवयविनः प्रसिद्धिः ५०
फलादिरूपेण प्रतिभास इति मतस्य नास्ति विभागजो विभागः
आलोचना एकस्या एव क्रियायाः द्रव्यानारम्भक-तदारम्भ
प्रतिभासाद्वैतस्य समालोचनम् कसंयोगविरोधिविभागजनकता
| यथा सद्भिरसद्भिश्च भागैः बुद्धथात्मा एकः तथा अवयवविनाशेऽपि नावयविनो नाशः
___क्रमवद्भिः पर्यायैः द्रव्यमेकम् न अवयवविनाशे शेषावयवेभ्योऽन्यस्य अवयवि
निर्विकल्पकप्रत्यक्षनिरासः नो द्रव्यस्य समुत्पादः
द्विचन्द्रादिभ्रान्तिर्मानसी स्यात् यथा अविभागतदेवेदं शरीरमित्यादिप्रतीतेः स्थिरावयविनः प्रतिभासः
५२
बुद्धौ कल्पनारचितग्राह्यग्राहकादिभ्रान्तिः ७० संयोगनाशात् अवयविनाशप्रक्रिया असङ्गता 'त्रिविधं कल्पनाज्ञानं प्रत्यक्षाभम्' इति । नापि कर्म संयोगविरोधि
दिग्नागमतस्य खण्डनम् स्कन्धादपि स्कन्धोत्पत्तिः
५५ | स्वलक्षण-सामान्यलक्षणयोः लक्षणसमालोचना ७३
५२
५४
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org