________________
कुपात्रोपकारदानविषये वैद्यसुतकथा
३१७ कुपात्रेभ्यो दाने दत्ते किं स्यादित्याहतेसिं विइण्णं दाणं, अणत्थहेउं हवेइ णियमेण । दुद्धंव्व सप्पदिण्णं, विसमविसत्ते परिणमइ ॥६४॥
व्याख्या- तेभ्यः-प्राक्प्रकटितस्वरूपेभ्यः कुपात्रेभ्यो वितीर्ण दानं नियमेन-निश्चयेन अनर्थहेतुर्भवति-अपायहेतवे जायत इति, अत्रार्थे उपमानमाह-तदानं किमिव दुग्धमिव, यथा दुग्धं-क्षीरं सर्पदत्तं विषमविषत्वेन परिणमति, तथेदमपीति गाथार्थः ॥ आस्तां तावद्दानं कुपात्रेषूपकारोऽपि कृतो महतेऽनर्थाय स्यादित्याहइहपरभवभयहेऊ, जाएइ सया कुपत्त उवयारो । हरिणयणुग्घाडण, विज्जपुत्तचरिउव्व दुहजणओ ॥ ६५॥
व्याख्या-कुपात्रोपकार [सदा-नित्यम्] इहपरभवभयहेतुर्जायते। इह जन्मनि तावन्मृत्यवे परलोके त्वनादिभवभ्रमणाद्यनर्थसार्थाय स्यादिति भावः। स क इव हरिनयनोद्घाटनवैद्यपुत्रचरितवद् दुःखजनकः, हरिः-सिंहस्तस्य ये नयने नेत्रे, तयोर्यदुद्घाटनं सज्जीकरणं तत्र योऽसौ वैद्यपुत्रो भिषक्तनयस्तस्य यच्चरितं वृत्तान्तस्तद्वत् । यथा लोचनविकलसिंहोपकारकरणात्तेनात्रापि मृत्युरासादितस्तथा कुपात्रोपकरणाद्-अपरोऽपि विषमां दशामासादयतीति गाथार्थः ।। भावार्थः कथानकगम्यस्तच्चेदम्काशीजनपदे रामारामरामारमास्पदे। अस्ति वाराणसी नाम पुरी स्व:पुरजित्वरी ॥ १॥ यस्यां जिनगृहोत्तुङ्गशृङ्गजाग्रद्ध्वजाञ्चलाः ।। जनानां व्यजनायन्ते, प्रस्वेदाम्भ:प्रशान्तये ॥ २॥ शशास जितशत्रुस्तां जितशत्रुनरेश्वरः । यत्कीर्तिहंसिका विश्वमानसेऽद्यापि खेलति ॥ ३॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
