________________
श्रीदानोपदेशमाला (गा. ४.) व्याख्या-तत्पुनर्दानं सकलमङ्गलनिदानं पञ्चप्रकारं-पञ्चविधं प्रज्ञप्तं-कथितमिति क्रियासंबन्धः। तत्र-तेष्वादिमं सुपत्तदाणंतिसत्प्रधानं ज्ञानदर्शनचारित्रपवित्रितगात्रं यत्पात्रं सुसाधुरूपं तत्र द्विचत्वारिंशद्दोषाकलुषिताशन-पान-खादिम-स्वादिम-वस्त्र-पात्र-शय्यासंस्तारकलक्षणं यद् दानं दीयते तत् सत्पात्रदानम् , यस्मादस्मादेव सर्वा अपि संपदः संपद्यन्ते ॥ यदुक्तं
जं चउरंगं रज, जं सुरवरसंपयाओ विउलाओ ।
जं सिवसुहमणुहवई, तं मुणह सुपत्तदाणफलं ॥१॥ द्वितीयम् उचियदाणंति-मित्र-पुत्र-कलत्र-स्वजन-संबन्धि-बन्धुषु लोकापवादभीरुतया स्वमहेच्छताख्यापनाय च यद्वित्तवितरणं तदुचितदानम् । यत औचित्यमेव गुणेषु गौरवमावहति। यदाहु:
औचित्यमेकमेकत्रगुणानां राशिरकतः । विषायते गुणग्राम औचित्यपरिवर्जितः ॥१॥
तृतीयम् अणुकंपादाणंति-दीनानाथान्धबधिरदुःखस्थैडमूकप्रमुखलोकेषु यदनुकम्पया कृपया दानं तदनुकम्पादानम् । यतोऽमुष्याप्यविकलं फलं लोके विलोक्यते ॥ उक्तं च
जं रयणीयरकरसरिसकित्तिपसर पसरंति । तं अणुकंपादाणफलु पंडिय पयडु भणंति ॥१॥
चतुर्थम् अभयदाणंति-सकललोकोदरवर्तिचराचरजन्तुजातप्राणरक्षणदक्षणं यद् दानं तदभयदानम् । यस्मादेतदेव सर्वेष्वपि दानेषु शिर:शेखरतामञ्चति ॥ यदुक्तं
देवेसु वीयराओ, चारित्ती उत्तमो सुपत्तेसु । - दाणाणमभयदाणं, वयाण बंभव्वयं पवरं ॥४॥ लौकिका अप्याहुः
हेमधेनुधरादीनां दातारः सुलभा भुवि। दुर्लभः स पुमाल्लोके यः प्राणिष्वभयप्रदः ॥१॥
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
