________________
અન્યાડન્યાભાવના અપલાપમાં જીવ, અછવરૂપ થાય ! અજીવ, જીવરૂપ થાય ! એટલે સર્વાત્મકત્વના પ્રસંગ થવાથી તે મનેના લક્ષણભેદ ન થાય!
44
અત્ય’તાભાવના અસ્વીકારમાં, જીવમાં અજીવપ્રાપ્તિ થાય !અને અજીવમાં જીવત્વની પ્રાપ્તિ થાય !
તેથી વસ્તુને જેમ અસ્તિત્વપર્યાય છે, તેમ નાસ્તિત્વ પણ અપેક્ષાએ પર્યાય છે,
( ૧ ) પ્રાગભાવનું લક્ષણ=વિલક્ષણ પરિણામ વિશિષ્ટ મૃતિપડના મૃતિપડત્વરૂપે વિનાશ થયે છતે ઘટરૂપપણાએ મૃપિડ, પરિમિત થાય છે. તેથી ઘટરૂપપણાએ ઉત્પત્તિના પહેલાં અવ્યવહિતપરિણામવિશિષ્ટ મુદ્રવ્ય જ તેનેા (ઘટના) પ્રાગભાવ તરીકે કહેવાય છે. નહી' કે; મૃપિંડથી સથા ખીજા પદાર્થ.
અર્થાત્ જેની નિવૃત્તિ (વિનાશ) થયે છતે જ કાયના પ્રાદુર્ભાવ તે ‘ પ્રાગભાવ ’ કહેવાય છે. જેમકે ઘટના પ્રત્યે સૃષિ’ડ ( ૧૨+૪૮૦ )
यदुत्पत्तिनिबन्धनं कार्यविघटनं स प्रध्वंसाभावः । यथा घटं प्रति कपालकदम्बकम् ।। १६ ।।
અઃ— જેની ઉત્પત્તિના કારણભૂત કાર્યના ધ્વંસ તે તે ‘ પ્રધ્વંસરૂપ અભાવ ’ કહેવાય છે. જેમકે; કપાલ કંબકની ઉત્પત્તિ થતાં પહેલાં અવશ્ય ઘટના ધ્વંસ થાય છે માટે કપાલ કદંબક જ ઘટના પ્રઘ્નસાભાવ કહેવાય છે.
-
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
