________________
चतुर्दशरज्जुपमाणः पञ्चास्तिकायात्मको लोकस्तव्याસંઘરારમો કોશકાશ . તામિડો જાણો ऽनन्तप्रदेशात्मकः। धर्मादयस्त्रयोऽपि स्कन्धदेशप्रदेशभेदेन त्रिविधाः। पूर्ण द्रव्यं स्कन्धः । माध्यमिकौपाधिकभागा देशाः। केवलपज्ञापरिकल्पितसूक्ष्मतमो भागः प्रदेशः ॥८॥
અર્થ–ચૌદ રજજુ પ્રમાણ-પચઅસ્તિકાય આત્મક લેક કહેવાય છે. તે લોકમાં વ્યાપક અસંખ્યાતપ્રદેશ-આત્મક લોકાકાશ” કહેવાય છે. તેનાથી ભિન્ન “અલકાકાશ અનન્ત પ્રદેશાત્મક છે. ધમસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય અને અપિ શબ્દથી જીવાસ્તિકાયના સ્કંધ-દેશ-પ્રદેશના ભેદથી ત્રણ પ્રકારે છે.
સમસ્ત પિતપતાના પ્રદેશથી પરિપૂર્ણ, અસંખ્યાત પ્રદેશાત્મક અર્થાત્ પૂર્ણ દ્રવ્ય “સ્કધ” તરીકે કહેવાય છે.
પૂર્ણ સમુદાયમાંથી એક વિ. પ્રદેશહીન બે વિ. પ્રદેશ સુધીના બુદ્ધિ દ્વારા કલ્પિત વિભાગો અર્થાત માધ્યમિક પાધિક ભાગે “દેશ” તરીકે કહેવાય છે.
કેવલજ્ઞાન દ્વારા પરિકલ્પિત સૂક્ષમતમ નિવિભાગ ભાગ કેવલપ્રજ્ઞાથી પણ દુર્ભેદ્ય ભાગ “પ્રદેશ”તરીકે સમજાવાય છે. (૮૫૫)
વર્તારસ શa | ૧
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
