________________
१६४
योगवार्तिकम् । णिकस्य बाह्मकर्मत्यागानुजया योगिनामेव बाहाकाकरणे प्रत्यवायात योगरूपस्यैव नित्यकर्मणो मन्वादिभिर्विहितत्वाच्च । यथा मनी ।
एतानेके महायज्ञान यनशास्त्रधिदी जनाः ।। - अनीहमानाः सततमिन्द्रियेष्वेव जुहुति ॥
ति। अत एव वसिष्ठेन बाह्याभ्यन्तरकर्मणोबिकल्प उक्तः । । बाझमाभ्यन्तरं चेति द्विविधं कर्म वैदिकम् । तयोरन्यतरत् कुर्याचित्यं कर्म यथाविधि ॥
इति। तयोश्चाभ्यन्तरं कर्म हिंसादाभावात ऐकाग्यरूपत्वाच्च श्रेष्ठं गीतादिषक्तम् 'श्रेयान् द्रव्यमयाजाज्ज्ञानयजः परंत'त्यादिना।भाष्यकारश्च वैहिंसाया अपि पापहेतुत्वमये प्रतिपादयिष्यति 'शौचादिषु चापरि. हायर्या हिंसा चाश्रमविहिता'ति न तया व्रतलोपः स्वाश्रमधर्माविरोधित्वेन विशेषितत्वादिति ___ यमान व्याख्याय नियमान व्याचष्टे ।
शौचसंतोषतपःस्वाध्यायेश्वरप्रणिधानानि नियमाः ॥ ३ ॥ __स्थलशरीरस्यैव बाह्मान्तररूपेणादौ द्विविधं बाह्मशोचं दर्शयति । मृज्जलेति । मेध्यं गोमूत्रयवाग्वादि तेषां भक्षणं मध्याभ्यवहरणम् आदिशभाववासादयो याह्माः।मानसमपि शौचमाह। पाभ्यन्तरमिति । सत्त्वस्व. नोपस्य चित्तस्य मला रागद्वेषादयस्तेषां मैन्यादिना प्रक्षालनं प्रसाद दति प्रागुक्तमित्यर्थः । संतोषं व्याचष्टे । संनिहितेति । अत्यावश्यकप्राणयाजानिर्वाहविद्यमानसाधनादतिरिक्तस्यालिप्सेत्यर्थः । द्वंद्वसहिष्णुति । शास्वक्तिरीत्या निषं द्वंद्वसेव मत्यर्थः । द्वंद्वान्याह। जिघसेति । जिघत्सा बुभुक्षा, यदपि शीतोष्णादिवत्परस्परविरुद्धत्वं बुभुतापिपासयोनास्ति तथापि मिथुनवदेव पारिभाषिकद्वंद्वता। स्थानमूर्द्धावस्थानम् । आसनं चोपवेशनम् । काष्ठमानमिङ्गिसेनापिस्वाभिप्रायाप्रकाशनम् । आकारमानं त्वव. चनमात्रम् । एतानि शास्त्रोक्तवतेनैव साठव्यानि न तु क्येत्याशयेनाह । व्रता. निषामिति स्वाध्यायव्याख्या सुकरा। सज्जपस्तदर्थभावमितिप्रथमपा. __* योगिनामन्तयामपस्यैवेति पा० २ ।
-
-
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
