________________
-
-
योगवार्तिकम् ।
१६१ पानरुत्यम् । क्रियासाधननिरूपणं तु उत्तममध्यामाधमाधिकारभेदात् । तत्र धेराग्यस्य संतोषे प्रवेशः श्रद्धादीनां च तप आदिषु परिकर्मणां च धार बादित्रिकइति श्रवणमननयोश्च प्रमाणविधयेव ज्ञानहेतुत्वं साक्षादस्ती त्याशयेनाशुद्धिसयद्वारकेषु ज्ञानसाधनेषु न ते परिगणिते इति मन्तव्यः । भाष्ये यथाक्रममेषामनुष्ठाममितिकर्तव्यमिति शेषः । अव तत्सने एवं ईश्वरप्रसादाज्जितोत्तरभूमिकस्य नाधरभूमिषु विनियोग इति भाष्ये वक्त व्यत्वात । अन्यथा बहिरङ्गान्तरङ्गविभागप्रतिपादनवैयथ्यापत्तश्चेति । उत्तरसत्रजातमवतारयति । स्वरूपं चेति । स्वरूपं च यथाक्रममेषामतः पर बस्याम इत्यर्थः ।
तत्राहिंसासत्यास्यब्रह्मचर्यापरिग्रहा यमाः ॥ ३० ॥ योगायतां प्रकष्टाहिंसां लतति । तत्राहिंसा सर्वति मावि हिनित्यकर्माविरोध!त विशेषणीया शोचादिषु तुद्रजहिंसाया पारिहार्यत्वात् । अत एव योगिनां प्राणायामादिकं तत्यापक्षावनाय नित्यत्या शास्त्रे विहितमिति । अहिंसाया अविरोधेनैवासत्यादयो यमनियमा अनुठेया इति प्रतिपादनाय तस्याः श्रेष्ठत्वमाह। उत्तरे घेति । तन्मूला बति सेब मनं प्रयोजनं येषामिति वियहः । अतो हिंसामिद्विपरतयेक सानो इतरयमनियमाः प्रतिपादयन्नइति तसिद्धिपरतयेकेत्यय विवरणम् मास |तिपादनायेति । सत्यादिभिहिंसा सियतीति प्रतिपादनापति समर्मत
तथा तदवदातरूपकरणायाहिंसा निर्मलीकरणायैव योगिभिवपासका ठिीयन्ते चेत्यर्थः । शौचतपादयकरणे च नरकादिना हिंसाण्यातील मन्तव्यम् । तथा चेत्यादि, सुगमम् । तथा मोक्षधर्मयुक्त . यथा भागपदेन्यानि पदानि पदगामिनाम् ।
सर्वाण्येवापि धीयन्ते पदनातानि काजरे ॥ एवं सर्वहिंसायां धर्मार्थमपि धीयते ।
इति । सत्यं लतति । समिति । यथावं व्यावष्टे । यथा दृष्टमिति । दर्शनादीनां प्रसास्वपि विधिमाति वत्यमाण.
-
-
---
-
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
