________________
योगवार्तिकम् । अनात्मन्यात्मविज्ञानमसतः सत्स्वरूपता। सुखाभावे तथा सौख्यं माया विद्याविनाशिनी ।। इति । भगवद्गीतायां च । नासतो विद्यते भावो नाभावो विद्यते सतः । उभयोरपिदृष्टान्तस्त्वनयोस्तत्त्वाभिः ॥
इति। असतः प्रागभावप्रतियोगिनो ऽभावो विनाशित्वं नास्ति सत. श्चानादिभावस्य अभावाविनाशो नास्तीत्यर्थः। अविनाशि तु तद्विद्धीत्यायः त्तरवाक्यात अत्राभावप्रतियोगित्वरूपानित्यत्वमेवासत्त्वमुक्तमिति। इमामे वासति सद्धिरूपाविदयामादाय प्रपञ्च विद्यक इति श्रुतिस्मृतिििण्ड. मः । तथा प्रपञ्चज्ञानस्यासति सदाकारकत्वात् भ्रमत्वमपि शुक्तिरजतादि. ज्ञानवद्गीयते इति उक्तावियायाः प्रपञ्चमेवोदाहरणमाचार्याप्याह । धुर्वेति । वाचारम्भणं विकारो नामधेयं मृत्तिकेत्येव समित्यादिश्रत्यापि प्रपञ्च. स्ये दृशमेवासत्यत्वमुक्तम् । परमबीभत्सति। कुत्सितेऽपवित्र ति यावत् । कायस्याशुचित्वे श्रुति प्रमाणयति । उक्तं चेति। स्थानं मूत्राग्रुपहतं मातुरुदरं बीजशुक्रशोणिते उपष्टम्भो मातृभुक्तानादिरसः । निस्यन्दो नवद्वारैरोमकपादिभिश्च तरणं, निधनं मरणम् । एवमन्येऽशुदिहेतवः स्पष्टाः । तथा खानादिभिः शौचाधानादपि सदा स्वतोऽशुचित्वमनुमीयतइत्याह । आधेयशौचत्वादिति । ननु भवतु शरीरमशुचि तथापि तत्र शुविख्याती कि प्रमाणमित्याकालायामाह । अशुचौ शुचिख्यातिदृश्यते इति । नवीनशशादुर्वादयं कन्या कमनीया मधुनो मृतस्य कावयवैरर्निर्मितेव दृश्यते। होवः सारजा लीला कस्य स्वीकायस्य निकृष्टस्य केन चन्द्रकलादिनातिनिर्मलेना. भिसंबन्धः साधर्म्यम्। नास्त्येव वितितसाधर्म्यमित्यर्थः । उपसंहरति । भव. तीति । एतेनेति । एतेनाशुचौ शुचिख्यातेव्याख्यानेनऽपुण्ये तप्तशिलारोहगादौ हिंसादौ वा पुण्यप्रत्ययस्तयानर्थ अर्जनरक्षणादिना दुःखबहुलतया अपुरुषार्थ धनादावर्थप्रत्ययाविद्यात्वेन व्याख्यातः । शुच्यचिशब्दयों योगोत्कृष्टसाधनासाधनमात्रापलबकत्वादित्यर्थः । भाष्योक्तमविद्या
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
