________________
(१९)
सरसति सरसति वाणी, आपु अमीअ समीणी, भावन बार वखाणी, बूझवु भवीयण प्राणी.
X
X
X
भावन मुगति निधान, श्री जिनशासनि प्रधान, थई सावधान, छंडी कुमत अज्ञान. १
४
आ संसारमां सर्व पदार्थों अनित्य छे. अस्थिर छे― चंचळ छे. पण संसारना जीवो ते सर्वने नित्य मानी तेना मोहमां पडे छे. आ 'अनित्य'नी पहेली भावना कवि लंकापति रावणना दृष्टांतथी समजावे छे.
खाटि बांध्या नवग्रहै,
दीपतु त्रिभुवन मांहि कटक, विहि दल को द्रव अग्नि घोइ, वस्त्र वायु बाहारइ ग्रहे. ५
X
X
X
x
ते नित्य न रहिउ भूप रावण, मुंज भोज गया सही, ते अथिर काया मूढ माया, अनित्य भावन ए कही.
७
चोथी 'एकत्व'नी भावना समजावतां कवि जणावे छे के जीव अहीं एकलो ज आव्या छे, भने स्त्रजन-संबंधीओ इत्यादि सर्वने मूकीने जवानुं छे. अथी अणे के ई पर ममता न राखता 'समता' राखणी जोईओ.
अes संसार संयोगडा, सुहुणा सरिसा जाणि रे,
अति सयोगि वियोगिनई, मनि माया रे अली अम आणि कि १२
घडी न लगाई वहिंडता, जिम कातीना मेहोरे,
तनु धन सुजन अनेरडां, ते साथइ रे मंडिम चित्त स्नेह कि
१३
'अशुचिभावना' समजावतां कवि कहे छे के आ 'मानव काया' अशुचिथी भरेली छे. ते मळ अने मूत्रादिकथी समर छे वळी आ क्रिया निरंतर थया ज करे छे. ते माटे नव द्वार छे. आम तो आ शरीर मांस, रुधिर, मेद, रस, हाडकां, मज्जा तथा वीर्यादि जेवी अनेक अशुचिथी भरेल छे. पण बहारथी चामडीरूपी 'कोथळी' थी ते मढेल छे. तेना ते रूपथी जीव सेना पर मोह पामेल छे.
मल मुत्र भरी अति असारी, रुधिर वीर्य थकी घडी,
आहार जल मल मुत्र थाइ, श्रचि न थाइ देहडी . वाघीमा मुख अश्रचि अन्नइ, तुहि किम हिंड् निर्मली, ए अश्रची सात धाति बांधि, ऊपरि चरमहं काथली आभरणि सोहई सहु मोहर, अश्रचि भावन भवितां४...२९
अंते काव्यनुं समापन करतां ...
प्राणी, भावन बार वखाणी, भावइ, ते सुख आणइ ताणी, वडतपगच्छी अति महिमा मंदिर, श्री विनय मंडन उवझाय,
तस सीस जयवंत पंडित वीनवइ, सुख संपद थिर थाई. ५ ३९
आम समग्र काव्यमां कविए जैन शासनने अभिप्रेत 'बार भावना' नुं परंपराप्राप्त स्वरूप वर्णव्युं
छे. काई कोई जग्याओ उचित दृष्टान्त के
अलंकार योजना बड़े कविले वक्तव्यने स्फुट क्युं छे.
पामइ सुख अनंता एक - मना जे भावन
१ बारभावना सज्झाय, पृ. १, १, ४.
३ बारभावना सज्झाय २, १२, १३.
Jain Education International
२ अजन पृ. १, ५–७. ५ अजन पृ ४, ३९.
४ अजन पृ. ३, २९.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org