________________
सभाष्यतत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् ।
११९
शर्कराप्रभामें परा स्थिति तीन सागरोपम है वह वालुकाप्रभामें जघन्या स्थिति है । इसी प्रकार शेष सब भूमियों में भी समझ लेना चाहिये । तमः प्रभाभूमिमें बावीस (२२) सागरोपम परा स्थिति है वह महातमः प्रभामें जघन्या अर्थात् अपरा स्थिति है ॥ ४३ ॥ दश वर्षसहस्राणि प्रथमायाम् ॥ ४४ ॥
भाष्यम् – प्रथमायां भूमौ नारकाणां दश वर्षसहस्राणि जघन्या स्थितिः ॥ विशेषव्याख्या- - प्रथम भूमि अर्थात् रत्नप्रभा भूमिमें नारकजीवों की अपरा स्थिति दशसहस्र (१००००) वर्ष है ।
भवनेषु च ॥ ४५ ॥
भाष्यम् – भवनवासिनां च दश वर्षसहस्राणि जघन्या स्थितिः ॥ विशेषव्याख्या—भवनवासी देवोंकी भी जघन्या स्थिति दश सहस्र वर्ष है । व्यन्तराणां च ॥ ४६ ॥
भाष्यम् – व्यन्तराणां च देवानां दश वर्षसहस्राणि जघन्या स्थितिः ।। विशेषव्याख्या - व्यन्तरदेवोंकी भी जघन्या स्थिति दश सहस्र वर्ष है । परा पल्योपमम् ॥ ४७ ॥
भाष्यम् - व्यन्तराणां परा स्थितिः पल्योपमं भवति ॥
विशेषव्याख्या - व्यन्तरदेवों की परा ( सर्वोत्कृष्टा ) स्थिति पल्योपम है ज्योतिष्काणामधिकम् ॥ ४८ ॥
भाष्यम् - ज्योतिष्काणां देवानामधिकं पल्योपमं परा स्थितिर्भवति || विशेषव्याख्या– ज्योतिष्कदेवोंकी परा स्थिति कुछ अधिक पल्योपम है ।
ग्रहाणामेकम् ॥ ४९ ॥
भाष्यम् – ग्रहाणामेकं पल्योपमं स्थितिर्भवति ॥
विशेषव्याख्या — ग्रहों की परा स्थिति एकही पल्योपम होती है ॥ ४९ ॥ नक्षत्राणामर्धम् ॥ ५० ॥
भाष्यम् - नक्षत्राणां देवानां पल्योपमार्धं परा स्थितिर्भवति ॥ विशेषव्याख्या–नक्षत्रोंकी अर्ध अर्थात् आधा पल्योपम परा स्थिति है । तारकाणां चतुर्भागः ॥ ५१ ॥
भाष्यम् - तारकाणां च पल्योपमचतुर्भागः परा स्थितिः ।। विशेषव्याख्या–ताराओंकी परा स्थिति पत्योपमका चतुर्थ भाग है ।
जघन्या त्वष्टभागः ॥ ५२ ॥
भाष्यम् - तारकाणां तु जघन्या स्थितिः पल्योपमाष्टभागः ॥
विशेषव्याख्या — और ताराओंकी जघन्या स्थिति पल्योपमका अष्टम भाग है ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
