________________
( ८ )
णारा इक्ष्वाकु वंशामध्ये प्रथम उत्पन्न झालेला [ इक्ष्वाकु वंशाची स्थापना यांनीच केली ती अशी. कल्पवृक्षांचा जेव्हां अभाव झाला त्यावेळेस ऊस पिळून त्याचा रस प्यावा ह्मणजे भूक शांत होईल असा उपदेश त्यांनी आपल्या प्रजेला केला होता यावरून आदितीर्थकरास व त्यांच्या वंशाजांस इक्ष्वाकुवंशीय असें ह्मणतात, याविषयीं महापुराणांत जो उल्लेख मिळतो तो हा-आकनाच्च तदेक्षूणां रससङ्ग्रहणे नृणाम् || इक्ष्वाकुरित्यभूद्देवो जगतामभिसम्मातः ]
आपली इन्द्रियें स्वाधीन ठेवणारा व ह्मणूनच स्वतन्त्र झा - लेला [ खरे पाहिलें असतां स्वतंत्रता व आत्मोन्नति इन्द्रियांचा पराजय केल्यानेंच प्राप्त होते. आपली इन्द्रियें ताब्यांत ठेविलीं ह्मणजे आपल्या आत्मिक स्वरूपाची प्राप्ति होते व ती प्राप्ति होणें ह्मणजेच वास्तविक स्वतंत्रता होय. कारण जोपर्यंत हीं इंद्रियें आपआपल्या विषयाकडे आत्म्याला खेचून नेतात तोपर्यंत हा आत्मा तद्विषयक सुखांत गुंग होतो व मग त्याला स्वरूपाची बिलकूल ओळख होत नाहीं. यासाठी त्यांचा पराभवच केला पाहिजे व असें केल्यानेंच आत्मा स्वावलम्बी व स्वतंत्र बनतो. इंद्रियांच्या सुखांत जोपर्यंत आत्मा रममाण होतो तोपर्यंतच संसार आहे व त्यापासून परावृत्त होण्यानें मोक्षाची स्वतंत्रतेची प्राप्ति होते, ] तसेंच रत्नत्रयाची प्राप्ति व्हावी aणून ज्याने सर्व परिषह सहन केले, व अशा तऱ्हेचे परी - यह सहन करण्याचे सामर्थ्य असल्यामुळे जो तरवारीच्या धारेप्रमाणें कठिण अशा तपश्चर्येपासून तिळमात्रही ढळला नाहीं, aणून अच्युत हैं नांव ज्याचें सार्थक झाले अशा त्या आदितीर्थकराने आपल्यावर एकनिष्ठेने प्रेम करणाऱ्या स्त्रीला जसें सोडले त्याचप्रमाणें अनन्यमुक्त समुद्रवसना पृथ्वीला [ समुद्र
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
