________________
(१९) लेली दिसली तर त्या पदीयाची उत्पत्ति अकस्मात झाली असे मानावे लागेल,व असत् पदार्थांची उत्पति होऊ लागेल तर जगांत हमेशा अनन्तानन्त पदार्थ उत्पन्न होऊं लागतील. ह्मणून सर्वथा पदार्थ विनाशिक मानूं नये.
पदार्थ नित्यानित्यात्मक मानला ह्मणजे कोणतेही दूपण उत्पन्न होत नाही. हे आचार्यांनी दिव्याचा दृष्टान्त थेऊन सिद्ध करून दाखविले आहे; तसेच असन् पदार्थाची उत्पत्ति व सत्पदार्थाचा नाश होत नाही हेही सिद्ध केलें.
इंदानी नित्यानित्यात्मकत्वं जीवादेः प्ररूपयन्नाह । आतां आचार्य जीव दिक पदार्थ नित्यानित्यात्मक आहेत
याचे वर्णन करतात, विधिनिषेधश्च कथंचिदिष्टौ,
विवक्षया मुख्यगुणब्यबस्था । ... इति प्रणीतिः सुमतेस्तवयं,
मतेः प्रवेकः स्तुवतोऽस्तु नाथ ॥२५॥ विधिरित्यादि । विधीयत इति विधिरस्तित्वं । नित्यत्वमित्यर्थः । निषिध्यते इति निषेधो नास्तित्वमिति यावत् । तौ च द्वौ जीवादिवस्तुनि कथंचिद् द्रव्यपर्यायरूपताप्रकारेणेष्टौ सुमतिस्वामिना मतौ । द्रव्यरूपतया हि तत्र विधिरिष्टः । पर्यायरूपतया तु निषेध इति । अनयोमध्ये कस्य प्रधानता कस्य चाप्रधानता इत्यत्राह विवक्षयेत्यादि । वक्तमिच्छा विवक्षा तया मुख्यगुणव्यवस्था मुख्यं प्रधानं, गुणोऽप्रधानं तयोर्व्यव. स्था स्थितिः । यस्य हि प्रतिपत्तुर्द्रव्ये विवक्षा प्रत्ता तस्य विधिभुख्यो निषेधो गौणः । यस्य तु पर्याये सा प्रवृत्ता तस्य निषेधो मुख्यो विधिौणः । इत्येवं इयं प्रदर्शितप्रकारा. प्रतीतिः तत्त्वस्वरूपप्रतिपादनं,
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
