________________
२०२
चित्त-समाधि : जैन योग नेति कर्म २६. सूत्रं वितस्ति सुस्निग्धं नासानाले प्रवेशयेत् ।
मुखान्निर्गमयेच्चैषा नेतिः सिद्धैनिगद्यते ॥ ३०. कपालशोधिनी चैव दिव्यदृष्टिप्रदायिनी ।
जजातरोगौघं नेतिराशु लिहंति च ॥ त्राटक कर्म ३१. निरीक्षेन्निश्चलदशा सूक्ष्मलक्ष्य समाहितः । अश्रुसंपातपर्यन्तमाचार्यैस्त्राटकं
स्मृतम् ।। ३२. मोचनं नेत्ररोगाणां तंद्रादीनां कपाटकम् ।
__ यत्नतस्त्राटकं गोप्यं यथा हाटकपेटम् ॥ नौलि कर्म ३३. अमंदावर्तवेगेण
सव्यापसव्यतः । नतांसो भ्रामयेदेषा नौलि: सिद्धैः प्रचक्ष्यते । ३४. मंदाग्निसंदीपनपाचनादिसंधापिकानंदकरी सदैव ।
अशेषदोषामयशोषणी च हठक्रिया मौलिरियं च नौलिः ॥ कपालभाति कर्म ३५. भस्त्रावल्लोहकारस्य रेचपूरौ ससंभ्रमौ । कपालभातिविख्याता
कफदोषविशोषणी॥ ३६. षट्कर्मत्रिर्गतस्थौल्यकफ- दोष- मलादिकः ।
प्राणायामं ततः कुर्यादनायासेन सिद्धयति ।। ३७. प्राणायामैरेव सर्वे प्रशुष्यंति मला इति ।
आचार्याणां तु केषांचिदन्यत्कर्म न संमतम् ॥ गजकरणी ३८. उदरगतपदार्थमुद्वमंति पवनमपानमुदीर्य कंठनाले ।
क्रमपरिचय वश्यनाडिवक्रा गजकरणीति निगद्यते हठज्ञैः ॥ ३६. ब्रह्मादयोऽपि त्रिदशाः पवनाभ्यासतत्पराः । अभूवन्नतक
भयात्तस्मात्पवनमभ्यसेत् ॥ ४०. यावद्बद्धो मरुद्देहे यावच्चित्तं निराकुलम् ।
___यावद्दष्टिभ्रंवोर्मध्ये तावत्कालभयं कुतः ॥ सुषुम्ना में सुखपूर्वक वायु प्रवेश ४१. विधिवत्प्राणसंयामैर्नाडीचके
विशोधिते । सुषुम्नावदनं भित्त्वा सुखा द्विशति मारुतः ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
