Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 94

G राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रद नाग तेतालीस-(४३)-मा. ऽनेनेत्यर्थयोगात् । व्यता च तड्पत्वादिति गाथार्थः । उक्तं अव्यपदमधुना नावपदमाह ॥ नावपयं पि य सुविहं, अवराहपयं च नो य अवराहं॥ नोअवराहं उविहं ,माजग नोमाउगं चेव ॥१७॥व्याख्या ॥ नावपदमपि च विविधम् । दैविध्यमेव दर्शयति । अपराधहेतुनूतं पदमपराधपदमिन्छियादि वस्तु । चशब्दः स्वगतानेकनेदसमुच्चयार्थः । णोअवराहं ति । चशब्दस्य व्यवहितोपन्यासान्नोअपराधपदं च। चः पूर्ववत् । नोअपराधमिति । नोअपराधपदं विविधम् । माउअनोमान्थं चेव त्ति । मातृकापदं नोमातृकापदं च । तत्र मातृकापदं मातृकादराणि । मातृकानूतं वा पदं मातृकापदम् । यथा दृष्टिवादे “ उप्पन्ने वा” इत्यादि । नोमातृकापदं त्वनन्तरगाथया वक्ष्यतीति गाथार्थः ॥ नोमानगं पिछविहं, गहियं च पश्नयं च बोडवं ॥ गहियं चउप्पयारं, पन्नगं होश अणेग विहं ॥ १७५ ॥ व्याख्या ॥ नोमाजयं पित्ति । नोमातृकापदमपि विविधम् । कथमित्याह । ग्रथितं च प्रकीर्णकं च बोकव्यम् । ग्रथितं रचितं वझमित्यनर्थान्तरम् । अतोऽन्यत्प्रकीर्णकं प्रकीर्णककथोपयोगिझानपदमित्यर्थः । ग्रथितं चतुःप्रकारं गद्यादिनेदात् । प्रकीर्णकं नवत्यनेकविधमुक्तलक्षणत्वादेवेति गाथार्थः । ग्रथितम निधातुकाम आह ॥ गद्यं पद्यं गेयं, चुन्नं च चनविहं उ गहियपयं ॥ तिसमुहाणं सवं, श्ह बॅति सलकणा कश्णो॥१७६॥व्याख्या॥ गद्यं पद्यं गेयं चौर्णं च चतुर्विधमेव ग्रथितपदम् । एनिरेव प्रकारैर्ग्रथनात् । एतच्च त्रिन्यो धमार्थकामेन्यः समुबानं तहिषयत्वेनोत्पत्तिरस्येति त्रिसमुबानं सर्वं निरवशेषम् । आह । एवं मोदसमुबानस्य गद्यादेरनावप्रसङ्गः । न, तस्य धर्मसमुछान एवान्त वात् । धर्मकार्यत्वादेव मोदस्येति । लौकिकपदलदणमेवैतदित्यन्ये । अतस्त्रिसमुबानं सर्वम् २ एवं ब्रुवते सलक्षणा लक्षणाः कवय इति गाथार्थः । गद्यलक्षणमाह ॥ महुरं हेजनिजुत्तं, गहियमपायं विरामसंजुत्तं ॥ अपरिमियं चवसाणे, कवं गचं ति नायवं ॥ १७ ॥ व्याख्या ॥ मधुरं सूत्रार्थोनयैः श्रव्यम् । हेतु नियुक्तं सोपपत्तिकम्। ग्रथितं बद्धमानुपूर्व्या। अपादं विशिष्टबन्दोरचनायोगात्पादवर्जितम् । विरामोऽवसानं तत्संयुक्तमर्थतो न तु पाठतः इत्येके ॥ जहा जिणवरपादारविंदसंदाणिजरुणिम्मलस्सहस्सएवमादि। असमाणि न चिहत्ति । यतिविशेषसंयुक्तम् अन्ये । अपरिमितं चावसाने बृहनवतीत्येके । अन्ये त्वपरिमितमेव नवति बृहदित्यर्थः । अवसाने मृषु पठ्यत इति शेषः । काव्यं गद्यमित्येवंप्रकारं ज्ञातव्यमिति गाथार्थः । श्रधुना पद्यमाह ॥ पयं तु होइ तिविहं, सममफसमं च नाम विसमं च ॥ पाएहिं अकरेहिं य, एव विहलू कई बेंति ॥ १७ ॥ व्याख्या ॥ पद्यम्। . तु शब्दो विशेषणार्थः । नवति त्रिविधं त्रिप्रकारं सममर्धसमं च नाम विषमं च ।