Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 86

८० राय धनपतसिंघ बहादुरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३) -मा. मेणैहिकामुष्मिक फलप्राप्त्यर्थिना सत्त्वेन प्रवृत्त्यादिलक्षणः प्रयत्नः कार्य इत्यर्थः । इह चैवैतदङ्गीकर्तव्यम् । सम्यग्ज्ञाते प्रवर्तमानस्य फल विसंवाददर्शनात्तथाचान्येरयुक्तम् " || विज्ञप्तिः फलदा पुंसां न क्रिया फलदा मता ॥ मिथ्याज्ञानात्प्रवृत्तस्य, फलप्राप्तेरसंजवात् ॥” तथामुष्मिकफलप्रात्यर्थिनापि ज्ञात एव यतितव्यम् । तथा चामोऽप्येवमेव व्यवस्थितः । यत उक्तम् " ॥ पढमं नाणं त दया, एवं चिट्ठ‍ सव्वसंजये ॥ अन्नाणी किं काही, किंवा साहितिछेयपावगं ॥” इतश्च तदेवाङ्गीकर्तव्यम् । यस्मात्तीर्थकर गणधरैरगीतार्थानां केवलानां विहार क्रियापि निषिद्धा । तथा चागमः " ॥ गीयत्रो य विहारो, वीर्ड गीयहमी सिउं चैव ॥ इत्तो तश्य विहारो, पान्नार्ज जिपवरेहिं ॥ " यस्मादन्धेनान्धः समाकृष्यमाणः सम्यक्पन्थानं न प्रतिपयत इत्यनिप्रायः । एवं तावत्क्षायोपशमिकं ज्ञानमधिकृत्योक्तं कायिकमङ्गीकृत्य विशिष्टफलसाधकत्वं तस्यैव विज्ञेयम् । यस्मादर्हतोऽपि नवाम्नोधितटस्थस्य दीक्षां प्रतिपन्नस्योत्कृष्टतपश्चरणवतोऽपि न तावदपवर्गप्राप्तिः संजायते यावजीवाजीवाखिलवस्तुपरिछेदरूपं केवलज्ञानं नोत्पन्नमिति । तस्माज्ज्ञानमेव प्रधानमै हिकामुष्मिक फलप्राप्तिकारणमिति स्थितम् । इति ॥ जो उवएसो सो गर्न पामं ति । इत्येवमुक्तेन न्यायेन य उपदेशो ज्ञानप्राधान्यख्यापनपरः स नयो नाम ज्ञाननय इत्यर्थः । श्रायं च ज्ञानवचन क्रियारूपेऽस्मिन्नध्ययने ज्ञानरूपमेवेदमिच्छति ज्ञानात्मकत्वादस्य वचनक्रिये तु तत्कार्यत्वात्तदायत्तत्वान्नेच्छति । गुणनूते चेछति इति गाथार्थः । उक्तो ज्ञाननयः । अधुना क्रियानयावसरस्तद्दर्शनं चेदम् । क्रियैव प्रधानमैहिकामुष्मिक फलप्राप्तिकारणं युक्तियुक्तत्वात्तथा चायमप्युक्तलक्षणामेव स्वपक्षसिद्धये गायामाह ॥ सायं मिगिरिहयवे, गिरिहयवं मि चेव मि ॥ जश्यवमेव इइ जो, उवएसो सोनट नामं ॥ १५५ ॥ व्याख्या ॥ अस्याः क्रियानयदर्शनानुसारेण व्याख्या | ज्ञाते गृहीतव्ये गृहीतव्ये चैव अर्थे ऐहिकामुष्मिकफलप्रात्यर्थिना यतितव्यमेव । न य स्मात्प्रवृत्त्यादिलक्षण प्रयत्नव्यतिरेकेण ज्ञानवतोऽप्य जिलषितार्थावाप्तिर्दृश्यते । तथा चान्यैरप्युक्तम् ॥ क्रियैव फलदा पुंसां, न ज्ञानं फलदं मतम् ॥ यतः स्त्रीजक्ष्यजोगो तज्ज्ञानाद्दुःखितो जवेत् । तथामुष्मिकफलप्राप्त्यर्थिना क्रियैव कर्तव्या । तथा च मौनीन्प्रवचनमप्येवमेव स्थितम् । यत उक्तम् ॥ चेश्यकुलगणसंघे, आयरियाणं च पवयणसुए य ॥ सर्व्वसु वि तेण कथं, तवसंजममुद्यमं तेण ॥” इतश्चैतदेवमङ्गीकर्तव्यम् । यस्मात्तीर्थकरगणधरैः क्रियाविकलानां ज्ञानमपि फलमेवोक्तम् । तथाचागम: “| सुबहुंपि सुमहीयं, किं काही इ चलण विप्पमुक्कस्स ॥ धस्स जह पलित्ता, दीवस सहस्स कोडी वि ॥" दृश्य क्रियाविकलत्वात्तस्येत्य निप्रायः । एवं तावत्कायोपश
66
For Private Personal Use Only