________________
3 राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. महापरिग्रहा इत्यर्थः । वधन्तीति वधकाः प्राण्युपमर्दकर्तारः । जर ते वि नाम पुद्यतित्ति । यदीति परान्युपगमसंसूचकः। त इति याझिकाः । अपिः संनावने । नाम इति निपातो वाक्यालंकारार्थः। ये जितेन्डियादिदोषपुष्टा यज्ञया जिनो वर्तन्ते । यदि ते नाम पूज्यन्ते । तय ग्निरपि नवेलीतः । न च कदाचिदप्यसो शीतो जवति । तथा वियदिन्दीवरस्रजोऽपि वान्ध्येयोरस्थलशोजामादधीरन् । न चैतनवति । यथैवमादिरत्यन्तोऽनावस्तथेदमपीति मन्यतेऽथापि कालदौर्गुण्येन कथंचिदविवेकिना जनेन पूज्यन्ते । तथापि तेषां न मङ्गलत्वसंप्रसिधिरप्रेदावतामतपेऽपि वस्तुनि तपाध्यारोपेण प्रवृत्तेस्तथा ह्यकलङ्कधियामेव प्रवृत्तिर्वस्तुनस्तद्वत्तां गमयत्यतथाजूते वस्तुनि तहुथ्या तेषामप्रवृत्तेः । सुविशुझबुझ्यश्च दैत्यामरेन्डादयस्ते चाहिंसादिलक्षणं धर्ममेव पूजयन्ति न यज्ञया जिनस्तस्मादैत्यामरेन्डादिपूजितत्वाधर्म एवोत्कृष्टं मङ्गलं न या झिका इति स्थितम् । हेजविजत्तीणं ति। एष हेतुतहिजत्योः। पमिसेहोत्ति । विपदप्रतिषेधः । विपदशब्द शहानुक्तोऽपि प्रकरणाज्ज्ञातव्य इति गाथार्थः । एवं हेतुतलुट्योर्विपक्षप्रतिषेधो दर्शितः । सांप्रतं दृष्टान्तविपक्षप्रतिषेधं दर्शयन्नाह ॥ बुझाउवयारे, प्रयागणं जिणाज सनावंदिते पमिसेहो, बहो एसो अवयवो उ ॥ १५० ॥ व्याख्या ॥ बुझादय आदिशब्दात्कापिलादिपरिग्रहः उपचार इति । सुपां सुपो जवन्तीति न्यायाऽपचारेण । किंचिदतीन्यं कथयन्तीति कृत्वा न वस्तुस्थित्या पूजायाः स्थानं पूजास्थानम् । जिनास्तु सन्नावं परमार्थमधिकृत्येति वाक्यशेषः । सर्वज्ञत्वाद्यसाधारणगुणयुक्तत्वादिति नावना । दृष्टान्तप्रतिषेध इति विपदशब्दलोपाद् दृष्टान्तविपदप्रतिषेधः । किम् । षष्ठ एषोऽवयवः। तुर्विशेषणार्थः। किं विशिनष्टि । सर्वोऽप्ययमनन्तरोदितः प्रतिज्ञादिविपक्षप्रतिषेधः पञ्चप्रकारोऽप्येक एवेति गाथार्थः । षष्ठमवयवमनिधायेदानीं सप्तमं दृष्टान्तनामानमनिधातुकाम आह ॥ अरहंतमग्गगामी, दिहंतो साहुणो वि समचित्ता ॥ पागरएसु गिही, एसंते अवहमाणा उ ॥ १५१ ॥ व्याख्या ॥ पूजामहन्तीत्यर्हन्तः । न रुहन्तीति वा अरुहन्तः । किम्। दृष्टान्त इति संवन्धः । तथा मार्गगामिन इति । प्रक्रमात्तापदिष्टेन मार्गेण गन्तुं शीलं येषां त एव गृह्यन्ते। केच त इत्यत आह । साधवः। साधयन्ति सम्यग्दर्शनादियोगैरपवर्गमिति साधवः तेऽपिदृष्टान्त इति योगः। किंनूताः समचित्ता रागोषरहितचित्ता इत्यर्थः । किमिति तेऽपि दृष्टान्त इति । अहिंसा दिगुणयुक्तत्वात् । श्राह च । पाकरतेष्वात्मार्थमेव पाकसक्तेषु गृहेष्वगारेष्वेषन्ते गवेषयन्ति पिएमपातमित्यध्याहारः । किं कुर्वाणा इत्यत आह । अवहमाणा उ । न नत्तोऽनन्तः। तुरवधारणार्थः । ततश्चानन्त एव श्रारम्नाकरणेन पीडामकुर्वाणा इत्यर्थः । एवं छि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org