Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 79

७३
दशवैकालिके प्रथमाध्ययनम् । जमरतुल्या इति गाथार्थः । निगमनार्थमेव स्पष्टयति ॥ तम्हा दयाश्गुणसु-हिएहिं नमरो व अवह वित्तीहिं ॥ साइहिं साहित्ति, नकि मंगलं धम्मो ॥ १३७ ॥व्याख्या॥ तस्मादयादिगुणसुस्थितैः। श्रादिशब्दात्सत्यादिपरिग्रहः। ब्रमर श्वावधवृत्तिनिः। केः । साधुनिः साधितो निष्पादितः । उत्कृष्ट मङ्गलम् प्रधानं मङ्गलं । धर्मः प्राग्निरूपितशब्दार्थ इति गाथार्थः । इदानीं निगमनविशुझिमनिधातुकाम आह ॥ निगमणसुकी तिबं-तरी वि धम्मबमुधुया विहरे ॥ जन्न कायाणं ते, जयणं न मुणंति न करेंति ॥ १३० ॥ व्याख्या ॥ निगमनशुद्धिःप्रतिपाद्यते ।अत्राह। तीर्थान्तरीया अपि चरकपरिव्राजकादयः। किम् । धर्मार्थ धर्मायोद्यता उद्युक्ता विहरन्ति । अतस्तेऽपि साधव ए. वेत्यनिप्रायःानण्यतेऽत्र प्रतिवचनम्। कायानां पृथिव्यादीनां ते चरकादयः। किम् । यतनां प्रयत्नकरणलक्षणां न मन्यन्ते न जानन्ति न मन्वते वा तथाविधागमाश्रवणान्न कुर्वन्ति परिज्ञानाजावान्नावितमेवेदमधस्तादिति गाथार्थः । किं च ॥ न य जग्गमाश्सुकं, मुंजंती महुयरा वणुवरोही ॥ नेव य तिगुत्तिगुत्ता, जह साहनिच्चकालं पि ॥ १३ ॥ व्याख्या ॥ नचोशमादिशुद्धं नुञ्जते । श्रादिशब्दाफुत्पादनादिपरिग्रहः । मधुकरा श्व चमरा श्व सत्त्वानामनुपरोधिनः सन्तो नैव च त्रिगुप्तिगुप्ता यथा साधवो नित्यकालमपि। एतमुक्तं नवति । यथा साधवो नित्यकालं त्रिगुप्तिगुप्ता एवं ते न कदाचिदपि तत्परिज्ञानशुन्यत्वात्तस्मान्नैते साधव इति गाथार्थः । साधव एव तु साधवः । कथम् । यतः ॥ कायं वायं च मणं,च इंदियाशं च पंच दमयंति ॥ धारेंति बंनचेरं, संजमयंती कसाए य ॥ १४० ॥ व्याख्या ॥ कायं वाचं मनश्चेन्द्रियाणि च पञ्च दमयन्ति । तत्र कायेन सुसमाहितपाणिपादास्तिष्ठन्ति गडन्ति वा। वाचा निष्प्रयोजनं न ब्रुवते । प्रयोजनेऽप्यालोच्य सत्त्वानुपरोधेन मनसा अकुशलमनोनिरोधं कुशलमनउदीरणं च कुर्वन्ति । इन्द्रियाणि पञ्च दमयन्ति । इष्टानिष्टविषयेषु रागद्वेषाकरणेन । पञ्चेति साङ्ख्यपरिकल्पितैकादशेन्द्रियव्यवछेदार्थम् । तथा च । वाक्पाणिपादपायूपस्थमनांसीन्डियाणि तेषामिति । धारयन्ति ब्रह्मचर्य सकलगुप्तिपरिपालनात्तथा संयमयन्ति कषायांश्चानुदयेनोदयविफलीकरणेन चेति गाथार्थः ॥ जं च तवे उद्युत्ता, तेणेसिं साहुलक्खणं पुन्नं ॥ तो साहुणो त्ति जन्नं-ति साहवो निगमणं चेयं ॥ १४१ ॥ व्याख्या ॥ यच्च तपसि प्राग्वर्णितस्वरूपे । किम् । उद्युक्ता उद्यतास्तेन प्रकारेणतेषां साधुलक्षणं पूर्णमविकलम्। कथम् । अनेन प्रकारेण साधयन्त्यपवर्गमिति साधवः। यतश्चैवं ततः साधव एव नण्यन्ते साधवो न चरकादय इति।निगमनं चैतदितिगाथार्थः। श्चमुक्तं दशावयवम्।प्रयोगं त्वेवं वृद्धा दर्शयन्ति। अहिंसा दिखदणधर्मसाधकाः साधव एव स्थावरजङ्गमनूतोपरोधपरिहारित्वात् । तदन्यैवंविधपुरुषवत् । विपदो दिगम्बरनिकुनौता