Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 80

७४ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. दिवत् । इह ये स्थावरजङ्गमनूतोपरोधपरिहारिणस्ते उत्जयप्रसिद्धैवंविधपुरुषवदहिंसादिलक्षणधर्मसाधका दृष्टास्तथाच साधवः स्थावरजङ्गमनूतोपरोधपरिहारिण इत्युपनयः । तस्मात्स्थावरजङ्गमनूतोपरोधपरिहारित्वात्तेऽहिंसादिलक्षणधर्मसाधकाः साधव एवेति निगमनम् । पदादिशुझ्यस्तु निदर्शिता एवेति न प्रतन्यन्ते । एवमर्थाधिकारघ्यवशात्पञ्चावयवदशावयवान्यां वाक्याच्या व्याख्यातमिदमध्ययनम्। श्दानी नूयोऽपि जङ्गयन्तरनाजा दशावयवेनैव वाक्येन सर्वमध्ययनं व्याचष्टे नियुक्तिकारः॥ ते उपरनविनत्ती, हेजविजत्ती विवरकपडिसेहो ॥ दिळंतो आसंका, तप्पडिसेहो निगमणं च ॥ १४२ ॥ व्याख्या ॥ त इति अवयवाः । तुः पुनःशब्दार्थः। ते पुनरमी प्रतिज्ञादयः। तत्र प्रतिज्ञानं प्रतिज्ञा वक्ष्यमाणस्वरूपेत्येकोऽवयवः । तथा विनजनं विनक्तिः । तस्या एव विषयविनागकथनमिति द्वितीयः। तथा हिनोति गमयति जिशासितधर्मविशिष्टानानिति हेतुस्तृतीयः। तथा विनजनं विनक्तिरिति पूर्ववच्चतुर्थकः। तथा विसदृशः पदो विपक्षः साध्यादिविपर्यय इति पञ्चमः । तथा प्रतिषेधनं प्रतिषेधः । विपदस्येति गम्यते। इत्ययं षष्ठः । तथा दृष्टमर्थमन्तं नयतीति दृष्टान्त इति सप्तमः । तथा आशङ्कनमाशङ्का प्रक्रमाद् दृष्टान्तस्यैवेत्यष्टमः। तथा तत्प्रतिषेधः अधिकृताशङ्काप्रतिषेध इति नवमः। तथा निश्चितं गमनं निगमनं निश्चितोऽवसाय इति दशमः । चशब्द उक्तसमुच्चयार्थ इति गाथासमासार्थः । व्यासार्थं तु प्रत्यवयवं वयति ग्रन्थकार एव । तथा चाह॥धम्मो मंगलमुक्किति पन्ना अत्तवयणनिदेसो॥ सो य श्हेव जिणमए, नन्न पश्नपविजत्ती ॥ १४३ ॥ व्याख्या ॥ धर्मो मङ्गलमुत्कृष्टमिति पूर्ववत् । श्यं प्रतिज्ञा । आह । केयं प्रति त्युच्यते । आप्तवचननिर्देश इति । तत्राप्तोऽप्रतारकः । अप्रतारकश्चाशेषरागादिदयानवति। उक्तं च “॥ आगमो ह्याप्तवचन-माप्तं दोषदयाहिपुः॥ वीतरागोऽनृतं वाक्यं न ब्रूयात्वसंजवात् ॥” तस्य वचनमाप्तवचनं तस्य निर्देश प्राप्तवचन निर्देशः। आह । अयमागम इति । उच्यते । विप्रतिपन्नसंप्रतिपत्तिनिबन्धनत्वेनैष एव प्रतिझेति नैष दोषः । पाठान्तरं वा साध्यवचननिर्देश इति । साध्यत इति साध्यम्, उच्यत इति वचनमर्थः । यस्मात्स एवोच्यते । साध्यं च तचनं च साध्यवचनं साध्यार्थ इत्यर्थः । तस्य निर्देशः प्रतिति । उक्तः प्रथमोऽवयवः । अधुना द्वितीय उच्यते । स चाधिकृतो धर्मः । कि मिहैव जिनमतेऽस्मिन्नेव मौनीन्छे प्रवचने नान्यत्र कपिलादिमतेषु । तथाहि । प्रत्यदत एवोपलच्यन्ते वस्त्राद्यपूतप्रजूतोदकाद्युपत्नोगेषु परिव्राट्प्रनृतयः प्राण्युपमदं कुर्वाणास्ततश्च कुतस्तेषु धर्म इत्याद्यत्र बहु वक्तव्यम् । तत्तु नोच्यते ग्रन्थ विस्तरनयान्नावितत्वाच्चेति । प्रतिज्ञाप्रविनक्तिरियं प्रतिज्ञाविषयविनागकथनमिति गा