________________
दशवैकालिके दशममध्ययनम् ।
६२७
विदेवकः न क्वचिचितेऽनादरवान् । न क्रोधादीनां विश्लेषक इत्यन्ये । इनूतः स निक्षुः ॥ १० ॥
( टीका. ) निकुलक्षणाधिकार एवाह । नयत्ति सूत्रम् । अस्य व्याख्या । न च वैहिकी कलप्रतिबद्धां कथां कथयति । सझादकथादिष्वपि न कुप्यति परस्यापितु निचृतेन्द्रियो ऽनुद्धतेन्द्रियः प्रशान्तो रागादिरहित एवास्ते । तथा संयमे पूर्वोके भुवं सर्वकालं योगेन वाङ्मनः कायलक्षणेन योगेन युक्तो योगयुक्तः प्रतिनेदमौचित्येन प्रवृत्तेः । तथा उपशान्तोऽनाकुलः कायचापला दिरहितः । श्रविदेवकः न क्वचिचितेनादरवान् । क्रोधादीनां विश्लेषक इत्यन्ये । य इवंभूतः स निक्षुरिति सूत्रार्थः ॥ १० ॥ जो सहइ हु गामकंटए, अक्कोस पदारतजणान् य ॥
जयनेरवसदसप्पदासे, समसुददुकस दे जे स निस्कू ॥ ११ ॥
( अवचूरिः ) यः सहते ग्रामा इन्द्रियाणि तद्दुःखहेतून कंटकान् । तानेवाद | श्राक्रोशान् जकारादिनिः । प्रहारान् कशादिनिः । तर्जनामसूयादिनिः । नैरवजया अत्यन्तजयानकाः शब्दाः सप्रहासा यत्र स्थान इति गम्यम् । वेताला दिकृतार्त्तनादाहहास इत्यर्थः । अत्रोपसर्गेषु सत्सु समसुख दुःखसहश्च योऽचालितसामायिकनावः स निकुरिति ॥ ११ ॥
( अर्थ. ) वली जो सह इत्यादि सूत्र ( जो के० ) यः एटले जे ( गामकंटए के० ) ग्रामकंटकान् एटले इंडियाने कंटक समान दुःखना यापनार एवा ( अक्कोसपहारतऊपार्ट के० ) आक्रोशप्रहारतर्जना: एटले याक्रोश ते तुछकारी वचन, प्र हार ते कशा ( चाबक ) प्रमुख वडे ताडना श्रने तर्जना ते मत्सरना वचन प्रत्ये ( के० ) च एटले वली (जयनेरवसदसप्पहासे के० ) जैरवजयशब्दप्रहासे एटले अतिशय करा जयने उपजावनारा, अट्टहास सहित एवा वेतालादिकना शब्द ज्यां बे एवा स्थानकने विषे ( जे के० ) यः एटले जे ( समसुहडुकसदे के० ) समसुख दुःखसदः एटले समताथी सुखदुःखने समान गणनारा एवा होय. ( स के० ) सः एटले ते ( जिरकू के० ) निक्कुः एटले साधु कदेवाय बे. ॥ ११ ॥
( दीपिका . ) किंच । यः साधुः सम्यक् ग्रामकंटकान् सहते । ग्रामा इन्द्रियाणि तेषां दुःखहेतवः कंटकास्तान् । स्वरूपत एवाह । श्राक्रोशान् प्रहारान् तर्जनाश्चेति । तत्र आक्रोशा जकारादिनिः । प्रहाराः कशादिजिः । तर्जना असूयादिनिः । तथा नैरवजया श्रत्यन्तरौद्रनयजनकाः शब्दाः सप्रहासा यस्मिन् स्थान इति गम्यते ।
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
