Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 623

दशवेकालिके दशमाध्ययनम् ।
६१७ ॥ यच्चैवं
रसायनादिगुणसंयुक्तं जवति । जावसुवर्णं स्वकार्यसाधकमिति गाथार्थः ॥ भूतम् ॥ तं कसिणगुणोवेयं, होइ सुवन्नं न सेस जुत्ती ॥ नहि नामरूवमेत्ते - ए एवमगुणो हव रिकू ॥ २० ॥ ॥ व्याख्या ॥ तदनन्तरो दितं कृत्स्नगुणोपेतं संपूर्ण - समन्वितं जवति सुवर्णं यथार्थं न शेषं कषायशुद्धम् । युक्तिरिति वर्णादिगुणसाम्येऽपि युक्तिसुवर्णमित्यर्थः । प्रकृते योजयति । यथैतत्सुवर्णं न जवति । एवं नहि नामरूपमात्रेण रजोहरणा दिसंधारणादिनागुणोऽविद्यमान प्रस्तुताध्ययनोक्तगुणो जवति निक्षुः । निक्षामटन्नपि न जवतीति गाथार्थः ॥ ॥ एतदेव स्पष्टयन्नाह ॥ जुत्ती सुवन्नगं पुण, सुवन्नवन्नं तु जइ वि की रिता ॥ न हु होइ तं सुवन्नं, सेसेहिं गुणेहिंसंतेहिं ॥ ४२१ ॥ व्याख्या ॥ युक्तिसुवर्णं कृत्रिम सुवर्ण महलोके सुवर्णवर्णं तु जात्यसुवर्णवर्णमपि यद्यपि क्रियेत पुरुषनैपुण्येन । तथापि नैव जवति तत् सुवर्णं परमायेन शेषैर्गुणैः कषादि निरस मिरविद्यमानैरिति गाथार्थः ॥ ॥ एवमेव किमित्याह । जे जा, जिस्कुगुणा तेहि होइ सो निक्कू ॥ वन्ने जच्चसुवन्नगं व संते गुनिहिंमि ॥ व्याख्या ॥ येऽध्ययने जणिता निकुगुणा यस्मिन्नेव प्रक्रान्ते जिनवचने वित्तसमाध्यादयः । तैः करणभूतैः सद्भिर्भवत्यसौ निकुर्नामस्थापनाद्रव्य निकुव्यपोन जावनिः परिशुद्ध निक्षावृत्तित्त्वात् । किमिवेत्याह । वर्णेन पीतलक्षणेन जात्यसुवर्णमित्र परमार्थ सुवर्ण मिव सति गुणनिधौ विद्यमानेऽन्यस्मिन् कपादौ गुणसंघाते । एतडुक्तं जवति । यथान्यगुणयुक्तं शोजनवर्णं सुवर्णं नवति तथा चित्तसमाध्या - दिगुणयुक्तो निक्षणशीलो निकुर्भवतीति गाथार्थः ॥ ॥ व्यतिरेकतः स्पष्टयति । जो रिकू गुणरहिउँ, निरकं गिरहइ न होइ सो जिरकू ॥ वन्ने जच्चसुवन्नगं व स गुण निहिंम्मि ॥ ४२३ ॥ व्याख्या || यो हि निकुर्गुणरहितः चित्तसमाध्या दिशून्यः सन् निक्षामटति । न जवत्यसौ निक्षुर्निदाटनमात्रेणैवापरिशुद्ध निकावृत्तित्वात् । किमिवेत्याह । वर्णेन युक्तिसुवर्णमिव । यथा तद्वर्णमात्रेण सुवर्णं न जवत्यसति गुणनिधौ कषादिक इति गाथार्थः ॥ किंच ॥ उद्दिठकथं मुंज, बक्कायपमद्द घर कुणइ ॥ पञ्चकं च जलगए, जो पिइ कहं नु सो जिरकू ॥ ४२४ ॥ व्याख्या ॥ उद्दिश्य कृतं भुङ्क इत्यौद्दे शिक मित्यर्थः । षट्कायप्रमर्दकः यत्र वचन पृथिव्याद्युपमर्दकः गृहं करोति संवत्येवैषणीयालये मूर्बया वसतिर्नाटकगृहं वा । तथा प्रत्यक्षं चोपलभ्यमान एव जलगतानष्कायादीन् यः पिबति तत्त्वतो विनालम्बनेन कथं न्वसौ निकुर्नैव जावनिक्षुरिति गाथार्थः ॥ ॥ उक्त उपनयः सांप्रतं निगमनमाह ॥ तम्हा जे अनयणे, निरकुगुणा तेहिं होइ सो जिरकू ॥ तेहिं अ सउत्तरगुणेहि, होइ सो जावियतरो उ ॥ ४२५ ॥ व्याख्या ॥ यस्मादेतदेवं यदनन्तरमुक्तं तस्माद् येऽध्ययने प्रस्तुत एव नि
७८
For Private Personal Use Only