________________
दशवेकालिके नवमाध्ययने प्रथमनदेशकः ।
तत्र तथा परिणमति योग्यत्वादिति । तथा सुवर्णमित्यादीनि कटककुएलादिप्रका रेण विनयनाद् द्रव्याणि द्रव्यविनयः । श्रादिशब्दात्तत्तद्योग्यरूपया दिपरिग्रह इति गाथार्थः ॥ सांप्रतं जावविनयमाह ॥ लोगोवयार विणर्ज, छाछ निमित्तं च कामदे च ॥ जय विषय मुरक विप, विष खलु पंचहा होइ ॥ ७७ ॥ व्याख्या ॥ लोकोपचारविनयो लोकप्रतिपत्तिफलोऽर्थनिमित्तं चार्थप्रात्यर्थं च कामदेतुश्च कामनिमित्तश्च । तथा जयविनयो जयनिमित्तो मोक्षविनयो मोहनिमित्तः । एवमुपाधिभेदाद्विनयः खलु पञ्चधा पञ्चप्रकारो नवतीति गाथासमासार्थः ॥ ॥ व्यासार्थानि धित्सया तु लोकोपचार विनयमाह ॥ श्रपुगणं अंजलि, आसणदाणं अहिपूया य ॥ लोगोवयारवि, देवपूया य विहवेण ॥ ७८ ॥ व्याख्या ॥ अन्युवानं तडुचितस्यागतस्यानिमुखमुखानम् । ज लिर्विज्ञापनादौ । श्रासनदानं च गृहागतस्य प्रायेण । श्रतिथिपूजा चाहारादिदानेन । एष श्वंभूतो लोकोपचार विनयः । देवतापूजा च यथाजक्ति बल्याद्युपचाररूपा विजवेनेति यथाविजवं विजवोचितेति गाथार्थः ॥ ॥ उक्तो लोकोपचार विनयोऽर्थ विनयमाह ॥ अनास वित्तिबंदा - एवत्तणं देसकालदाणं च ॥ अपुSri जल-प्राणदाणं च अकए ॥ ७९ ॥ व्याख्या ॥ श्रन्याशवृत्तिर्नरेन्द्रादीनां समीपावस्थानं, बन्दोऽनुवर्तनमजिप्रायाराधनं, देशकालदानं च कटकादौ विशिष्टनृपतेः । प्रस्तावदानं च तथान्युवानमञ्जलिरासनदानं च नरेन्द्रादीनामेव कुर्वन्त्यर्थ कृतेऽर्थार्थमिति गाथार्थः ॥ ४ ॥ उक्तोऽर्थविनयः । कामादिविनयमाह ॥ एमेव कामविपd, जए का नेवमाणुपुवीए ॥ मोस्कंमि वि पंचविहो, परूवणा तस्सिमा होइ ॥ ८० ॥ व्याख्या ॥ एवमेव यथार्थविनय उक्तोऽन्याशवृत्त्यादिः । तथा कामविनयः । जये चेति । जयविनयश्च ज्ञातव्यो विज्ञेयः । श्रनुपूर्व्या परिपाट्या । तथाहि । कामिनो वेश्यादीनां कामार्थमेवाच्यासवृत्त्यादि यथाक्रमं सर्वं कुर्वन्ति । प्रेष्याश्च नयेन स्वामिना मित्युक्तौ कामजयविनयौ । मोक्षविनयमाह । मोदेऽपि मोक्षविषयो विनयः पञ्चविधः पञ्चप्रकारः । प्ररूपणा निरूपपणा तस्यैषा जवति वक्ष्यमाणेति गाथार्थः ॥ ॥ दंसणनाणचरित्ते, तवे अ तह वियारिए चेव ॥ एसो मोरकवि, पंचविहो होइ नायवो ॥ ८१ ॥ व्याख्या ॥ दर्शनज्ञानचारित्रेषु दर्शनज्ञानचारित्रविषयः । तपसि च तपोविषयश्च तथा औपचारिकश्चैव प्रतिरूपयोगव्यापारश्चैव । एष तु मोविनयो मोक्ष निमित्तः पञ्चविधो जवति ज्ञातव्य इति गाथासमासार्थः ॥ व्यासार्थेन दर्शन विनयमाह ॥ दवाण सबजावा, उवश्हा जे जहा जिणवरे हिं ॥ ते तह सह नरो, दंसण विष हव तम्हा ॥ ८२ ॥ व्याख्या ॥ द्रव्याणां धर्मास्तिकायादीनां सर्वजावाः सर्वपर्याया उपदिष्टाः कथिता येऽगुरुलध्वादयो यथा येन प्रकारेण
1
Jain Education International
For Private Personal Use Only
८३०
www.jainelibrary.org