Page Text
________________
५३७ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस-(४३)-मा. नाशने अर्थे (होर के०) नवति एटले थाय . वांसने फल आवे तो तेनो नाश थाय बे, ए वात प्रसिक .॥१॥
(दीपिका.) अथ विनयसमाध्याख्यं नवममध्ययनं व्याख्यायते । तस्य नवमाध्ययनस्य चत्वार उद्देशाः । तत्र प्रथमोद्देशकमाह । इह च अयं संबन्धः। पूर्वाध्ययने निःपापं वचनमाचारे प्रणि हितस्य सम्यक् स्थितस्य नवतीति तत्र यत्नवता नाव्यम् । इत्येतत् उक्तम् । इह तु श्राचारप्रणिहितो यथायोग्यविनयसंपन्न एव भवति । इत्येतफुच्यते । तथाहि शिष्यः गुरोः सकाश श्राचार्यादेः समीपे विनयमासेवनारूपं शिदारूपं च न शिदते, न उपादत्ते, न गृह्णातीत्यर्थः। कस्मात् । स्तम्नाहा। कथमहं जात्या दिमान् जात्यादिहीनस्य गुरोः समीपे शिदे । तथा क्रोधात् कथंचिदसत्यकरणप्रेरितो रोषाद वा । तथा मायातः शूलं मे बाधत इत्यादिकपटेन । तथा प्रमादात् प्रक्रान्तमुचितमजानन् निजादीनां व्यासङ्गेन । स्तम्नादीनां क्रमेण उपन्यासश्च श्वमेव अमीषां विनयस्य विघ्नतामाश्रित्य ख्यापनार्थः । तदेवं स्तम्नादिन्यो गुरोः समीपे विनयं न शिक्षते । अन्ये तु आचार्या एवं पठन्ति । गुरोः समीपे विनये न तिष्ठति, विनये न वर्तते, विनयं न श्रासेवत इत्यर्थः। इह स एव स्तम्नादिविनयशिदाविघ्नहेतुस्तस्य जडमतेः अनूतिनाव इति । अनूते वः अनूतिनावः असंपन्नाव श्त्यर्थः। किमित्याह । वधाय नवति । गुणलक्षणनावप्राणविनाशाय नवति । दृष्टान्तमाह । फल मिव कीचकस्य । कीचको वंशस्तस्य फलं यथा वधाय नवति। तस्मिन्सति तछिनाशनात् । तछत् इति ॥१॥
(टीका.) अधुना विनयसमाध्याख्यमारज्यते । अस्य चायमनिसंबन्धः। शहानन्तराध्ययने निरवद्यं वच श्राचारे प्रणिहितस्य नवतीति तत्र यत्नवता नवितव्यमित्येतऽक्तम् । इह त्वाचारप्रणिहितो यथोचितविनयसंपन्न एव जवतीत्येतफुच्यते। उक्तं च ॥ आयारपणिहाणं मि, से सम्म व बुहे ॥णाणादीण विणीए जे, मोकळा निविगिहए ॥ इत्यनेनानिसंबन्धेनायातमिदमध्ययनम् । अस्य चानुयोगहारोपन्यासः पूर्ववत्तावद्यावन्नाम निष्पन्नो निदेपः । तत्र च विनयसमाधिरिति छिपदं नाम । तन्निदेपायाह ॥ विनयस्स समाहीए, निकेवो होश दोण्ह वि चउको ॥ दव विणयंमि तिणिसो, सुवण मिच्चेवमाईणि ॥ ६ ॥ व्याख्या ॥ विनयस्य प्रसिझतत्त्वस्य समाधेश्च प्रसिझतत्त्वस्यैव । न्यासो नवति योरपि चतुष्को नामा दिनेदात् । तत्र नामस्थापने कुस्मत्वादनादृत्य व्यविनयमाह । उव्यविनये ज्ञशरीरजव्यशरीरव्यतिरिक्त तिनिशो वृदा विशेष उदाहरणम् । स रथाङ्गादिषु यत्र यत्र यथा विनीयते तत्र
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |