________________
४० राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. त्तरे वि बहुस्सुश्रा आयरिया अहाणि हेऊ य पुछियवा। पुछित्ता य सकणिवाणि समायरियवाणि । असक्कणिद्याणि परिहरियवाणि । जणियं च । पुबह पुलावेह य, पंडियए साहवे चरणजुत्ते । मा म 'लेवविलित्ता, पारत्तहियं ण याणि हिह ॥ उदाहरणदेशता पुनरस्यानिहितैकदेश एव प्रष्टुम्रहात् । तेनैव चोपसंहारादित्येवं तावच्चरणकरणानुयोगमधिकृत्य व्याख्यातं पृछाहारमधुनैतत्प्रतिबझां अव्यानुयोगवक्तव्यतामपास्य गायोपन्यासानुलोमतो निश्रावचनम निधातुकाम आह । निश्रावचने निरूप्ये गौतमस्वाम्युदाहरणमिति ।एगब गागलिमादी जहा पवश्या तावसा य एवं जहा वरसामिजप्पत्तीए आवस्सए तहा ताव नेयं जाव गोयमसामिस्स किल अधिई जाया। तब लगवया जल।चिरसंसहो सि मे गोयमा।चिरपरिचितो सि मे गोयमा। चिरजाविर्ड सि मे गोयमा तं मा अधिकं करेहि ॥ अंते दोन्नि वि तुझा विस्सामो। अन्ने य तन्निस्साए अणुसासिया उमपत्ताए अनयणित्ति एवं जे असहणा विणेया ते अन्ने मदवसंपन्ने हिस्सं काऊण तहाणुसासियवा उवाएण जहा संमं पडिवचंति । उदाहरणदेशता त्वस्य देशेन प्रदर्शितलेशत एव तथानुशासनादेवं तावच्चरणकरणानुयोगमधिकृत्य व्याख्यातं पृछानिश्रावचनकारयमधुना अव्यानुयोगमधिकृत्य व्याख्यायते। तत्रेदं गाथादलम् । णाहियवामित्यादि । नास्तिकवादिनं चार्वाकं पृछेड़ीवास्तित्वमनिबन्तं सन्तमिति गाथार्थः । किं पृछेत् ॥ केणं ति नलि आया, जेण परोको त्ति तव कुविन्नाणं ॥ हो परोकं तम्हा, नबित्ति निसेहए को णु ॥॥ दारं॥ व्याख्या केनेति।केन हेतुना नास्त्यात्मा न विद्यते जीव इति पृछेत् स चेहदेद् ब्रूयायेन परोद इति येन प्रत्यक्षेण नोपलन्यत इत्यर्थः। स च वक्तव्यः । जल तव कुविज्ञानं जीवास्तित्वनिषेधकध्वनिनिमित्तत्वेन तनिषेधकं नवति परोक्षमन्यप्रमातृणामिति गम्यते । तस्मानवउपन्यस्तयुक्त्या नास्तीति कृत्वा निषेधते को नु विवदानावे विशिष्टशब्दानुत्पत्ते रिति गाथार्थः। उदाहरणदेशता चास्य पूर्ववदिति गतं पृछाहारम् ॥अन्नावएस ना-हियवाई जेसि नदि जीवो उ ॥ दाणाश्फलं तेसिं, न विद्यश् चन्ह तदोसं ॥ए ॥ व्याख्या॥ अन्यापदेशतः अन्यापदेशेन नास्तिकवादी लोकायतो वक्तव्य इति शेषः। अहो धिक्कष्टं येषांवादिनां नास्ति जीव एव न विद्यते श्रात्मैव। दानादिफलं तेषां न वियते दानहोमयागतपःसमाध्यादिफलं स्वर्गापवर्गादि तेषां वादिनां न विद्यते नास्तीत्यर्थः। कदाचिदेतत्वैवं ब्रूयुर्मा नवतु का नो हानि ह्यच्युपगमा एव बाधायै नवन्तीति।ततश्च सत्त्ववैचित्र्यान्यथानुपपत्तितस्ते संप्रतिपत्तिमानेतव्या इत्यलं विस्तरेण गमनिकामात्रमेतदाहरणदेशता चरणकरणानुयोगानुसारेण जावनीयेति गतं निश्राधारं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org