________________
दशवैकालिकेऽष्टमाध्ययनम् ।
५२३ (अवचूरिः) आचार आचाराङ्गं प्रज्ञप्तिर्जगवत्यङ्गं । तथा दृष्टिवादस्य च धरमधीयानं वाक्स्खलितं ज्ञात्वा न तमाचारादिधरमुपहसेन्मुनिः ॥ ५० ॥
(अर्थ.) उपदेशना अधिकारमांज आ कहे . श्रायार इत्यादि सूत्र. (मुणी के०) मुनिः एटले साधु जे ते (आयारपन्नत्तिधरं के०) श्राचारप्रज्ञप्तिधरं एटले श्राचारना धारण करनार होवाथी स्त्रीलिंगादिकना जाण अने पन्नत्तिना धारण करनार होवाथी विशेषपसहित स्त्रीलिंगादिकना जाण एवा तेमज (दिहिवायमहिजागं के०) दृष्टिवादमधीयानं एटले दृष्टिवादनुं अध्ययन करनार होवाथी प्रकृति, प्रत्यय, लोप, आगम, वर्ण विकार, काल, कारक विगेरेना जाण एवा साधु प्रत्ये (वायविकलिअं के०) वाग्विस्खलितं एटले वचन बोलता लिंग, वचन, विनक्तिमा श्रनुपयोगथी विविध प्रकारे स्खलना पामेला एवाने (नच्चा के०) ज्ञात्वा एटले जा. पीने (तं के०) तं एटले ते साधु प्रत्ये (न उपहसे के०) न उपहसेत् एटले हसे नहि. “श्राचारादिकना जाण एवा ए साधुनी वाक्चातुरी केवी जे?" एवी रीते उपहास (मस्करी) न करे. ॥ ५० ॥
(दीपिका.) अथ प्रस्तुतस्य उपदेशस्य अधिकारेण श्दमाह । मुनिः तमाचारादिधरंन उपहसेत्। किन्नूतं तम्।श्राचारप्रज्ञप्तिधरम् । श्राचारधरःस्त्रीलिंगादीनि जानाति। प्रज्ञप्तिधरस्तान्येव सविशेषणानि । इत्येवंनूतम् । पुनः किंन्नूतम्। दृष्टिवादमधीयानं प्र. कृतिप्रत्ययलोपागमवर्ण विकारादिविज्ञम्।किं कृत्वा न उपहसेत्। तं तादृशं वागविस्खलितं ज्ञात्वा विविधमनेकप्रकारैः लिङ्गनेदादिनिः स्खलितं विज्ञाय नोपहसेत् । किंतु एवं जानाति वदति च । अहो खलु श्राचारादिधरस्य वचन एवं कौशलम् । इह च दृष्टिवादमधीयानमित्युक्तम् । अत दं गम्यते नाधीतदृष्टिवादं तस्य ज्ञानाप्रमादातिशयतः स्खलनासंजवात् । यदि एवंनूतस्यापि स्खलितं संनवति । नच एवमुपहसेदिति उपदेशः । ततोऽन्यस्य सुतरां संनवति न चासौ हसितव्य इति ॥ ५० ॥
(टीका.) प्रस्तुतोपदेशाधिकार एवेदमाह । श्रायार ति सूत्रम् । अस्य व्याख्या। श्राचारप्रज्ञप्तिधर मित्याचारधरः स्त्रीलिङ्गादीनि जानाति । प्रज्ञप्तिधरस्तान्येव सविशेषाणीत्येवंचूतम्।तथा दृष्टिवादमधीयानं प्रकृतिप्रत्ययलोपागमवर्ण विकारकालकारकादिवेदिनं वागविस्खलितं ज्ञात्वा विविधमनेकैः प्रकारैर्लिङ्गानेदादिनिः स्खलितं विज्ञाय न तमाचारादिधरमुपहसेन्मुनिः।अहो नु खत्वाचारादिधरस्य वाचि कौशलमित्येवम्।इह च दृष्टिवादमधीयानमित्युक्तमत दं गम्यते।नाधीतदृष्टिवादम् । तस्य ज्ञानाप्रमादाति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org