________________
दशवैकालिकेऽष्टमाध्ययनम् ।
५१३
पापवर्धनं सर्व एते पापहेतव इति पापवर्द्धनत्वव्यपदेशः । यतश्चैवमतो वमेच्चतुरो दोपानेतान् क्रोधादीन् हितमिवन्नात्मनः । एतमने हि सर्वसंपदिति सूत्रार्थः ॥ ३७ ॥ कोदो पीई पणासेई, माणो विषयनासो ॥
माया मित्ताणि नासेर, लोनो सवविणासणो ॥ ३८ ॥
( अवचूरिः ) एतमने हि सर्वसंपत् । श्रवमने खिलोकापायमाह । क्रोधः प्रीतिं प्रणाशयति, मानो विनयनाशनः, माया मित्राणि नाशयति, लोनः सर्वविनाशकः । तत्त्वतस्त्रयाणामपि तद्भावना वितत्वात् ॥ ३८ ॥
(अ.) उपर कहेला चार दोषोनो त्याग न करे तो या लोकमांज जे पाय या बे ते कहे बे. कोहो इत्यादि सूत्र. ( कोहो के० ) क्रोधः एटले क्रोध जे ते (पीई के० ) प्रीतिं एटले प्रीति प्रत्ये ( पणासे के० ) प्रणाशयति एटले नाश करे. क्रोध चढेला मनुष्यना वचनथी प्रीतिनो नाश थायबे, ए वात अनुभवसिद्ध बे. (माणो के० ) मानः एटले मद, अहंकार जे ते ( विषयनासो के० ) विनयनाशनः एटले विनयनो नाश करनार बे. अहंकारी मनुष्य मूर्खताथी कोइनो विनय साचवतो नथी, ए प्रत्यक्ष देखाय बे. ( माया के० ) माया एटले वक्रतारूप माया जे ते ( मिताणि के० ) मित्राणि एटले मित्र प्रत्ये ( नासेइ के० ) नाशयति एटले नाश पमाडे a. वक्रता (airs) करनार मनुष्यने तेना मित्र बोडी दे बे, एवो अनुभव बे. (लोजो के० ) लोन: एटले लोन जे ते ( सब विपासणी के० ) सर्वविनाशनः एटले प्रीति, विनय, मित्र विगेरे सर्वेनो नाश करनारो बे. कारण लोनथीज क्रोध, मान ने माया थाय बे, माटे लोजज सर्व दोषोनुं मूल कहेवाय बे. ॥ ३८ ॥
I
( दीपिका. ) वमने तु इह लोक एव कष्टमाह । क्रोधः प्रीतिं प्रणाशयति । क्रोधान्धस्य वचनतः प्रीतेर्विछेददर्शनात् । मानो विनयनाशनः । गर्वेण विनयकरणस्य अदर्शनात् । माया मित्राणि नाशयति । कौटिल्यवतः मित्रत्यागदर्शनात् । लोजः सर्वविनाशनः । परमार्थतः त्रयाणामपि प्रीत्यादीनां नाशदर्शनात् ॥ ३८ ॥
( टीका. ) वमने विह लोक एवापायमाह । कोह ति सूत्रम् । क्रोधः प्रीतिं प्रणाशयति । क्रोधान्धवचनतस्तदुच्छेददर्शनात् । मानो विनयनाशनः । श्रवलेपेन मूखतया तदकरणोपलब्धेर्माया मित्राणि नाशयति । कौटिल्यवतस्तत्त्यागदर्शनात् । लोजः सर्वविनाशनः । तत्त्वतस्त्रयाणामपि तद्भावना वितत्वादिति सूत्रार्थः ॥ ३८ ॥
६५
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
