________________
४८४ राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३) - मा. पुढविदगगणिमारुत्र्य, तारुकस्स बीयगा ॥
पापा जीव त्ति, इइ वृत्तं मदेसिणा ॥ २ ॥
तस्सा
( अवचूरिः ) तं प्रकारमाह । पृथिव्युदकाग्निवायवः तृणवृक्षसबीजका एते पंच एकेन्द्रियाः साश्च प्राणिनो ही न्द्रियादय एते जीवा इत्युक्तं महर्षिणा वीरेण गौतमेन वा २
( अर्थ. ) हवे तेज प्रकार कहे . पुढवि इत्यादि सूत्र ( पुढवि दग गणमा
० ) पृथिव्युदकाग्निमारुताः एटले पृथ्वीकाय, अष्काय, तेजकाय ने वायुकाय तथा (तणरुकस्सबीागा के० ) तृणवृक्षसवीजा: एटले बीजसहित तृणाने वृ अर्थात् वनस्पतिकाय ए पांच एकेंद्रिय ( के० ) च एटले वली ( तसा पाणा के० ) त्रसाः प्राणिनः एटले त्रस प्राणी ए सर्व ( जीवत्ति के० ) जीवा इति एटले जीव बे, ( इइ के० ) इति एटले या प्रकारे ( महे सिणा के० ) महर्षिणा एटले श्री महावीर स्वामी अथवा श्रीगौतमखामीए ( वृत्तं के० ) उक्तं एटले कर्तुं बे ॥ २ ॥
( दीपिका. ) थ तं प्रकारमाह महर्षिणा श्रीवर्धमानेन गौतमेन वा इति एवम् उक्तम् । एवं किमित्याह । एते जीवाः । एते क इत्याह । पृथिव्युदका निवायवः । पुनस्तृणवृक्षाः सवीजाः । एते पंचैकेंद्रियाः पूर्ववत् । त्रसाश्च प्राणिनो द्वीन्द्रियादयः । एते सर्वेऽपि जीवा ज्ञेयाः । यतश्चैते जीवास्ततः किं कर्तव्यमित्याह ॥ २ ॥
( टीका. ) तं प्रकारमाह । पुढवित्ति सूत्रम् । पृथिव्युदकाग्निवायवस्तृणवृक्षसबीजा एते पञ्चन्द्रिकायाः पूर्ववत् । त्रसाश्च प्राणिनो द्वीन्द्रियादयो जीवा इत्युक्तं महर्षि - या वर्धमानेन गौतमेन वेति सूत्रार्थः ॥ २ ॥
तेसिंजोएण, निचं होवयं सिया ॥
मासा कायवणं, एवं हवइ संजए ॥ ३ ॥
( अवचूरिः ) यतश्चैवमतस्तेषां पृथिव्यादीनामयोगेन हिंसाव्यापारेण जवितव्यं वर्त्तितव्यं स्याद्विकुणा मनसा कायेन वाक्येन एवं वर्त्तमानोऽहिंसकः संनवति संयतः नान्यथा ॥ ३ ॥
(अर्थ. ) जे माटे उपर कहेला जीव बे ते माटे तेसिं इत्यादि सूत्र ( जिरकुणा ho ) निक्षुणा एटले साधुए (मएसा के० ) मनसा एटले मनवडे ( काय के० ) काएटले कायावडे तथा ( वक्त्रेणं के० ) वाक्येन एटले वचनवडे ( ते सिं के० ) तेषां एटले उपर कहेला जीवोनो ( अजोएण के० ) अक्षणयोगेन एटले हिंसारूप
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
