________________
४४८ राय धनपतसिंघबहादुरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३)-मा.
( टीका. ) उक्तः पुरुषमप्या श्रित्यालपनप्रतिषेधो विधिश्च । अधुना पञ्चेन्द्रिय तिर्यतं वाग्विधिमाह । पंचिंदियाण ति सूत्रम् । पञ्चेन्द्रियाणां गवादीनां प्राणिनां कचिद्विप्रकृष्टदेशावस्थितानामेषा स्त्री गौरयं पुमान् बलीवर्द: । यावदेतद्विशेषेण न जानीयात् । तावन्मार्गप्रश्नादौ प्रयोजन उत्पन्ने सति जातिमिति जातिमाश्रित्यालपेत् । श्रस्माजोरूपजाता त्कियद्दूरेणेत्येवमादि । अन्यथा लिङ्गव्यत्ययसंभवान्मृषावादापत्तिर्गोपालादीनामपि विपरिणाम इत्येवमादयो दोषाः । श्रादेपपरिहारौ तु वृद्ध विवरणादवसेयौ । तच्चेदम् । जइ लिंगवच्चए दोसो ता कीस पुढवा दिन पुंसगते विपुरिसिबि - निदेसो पe । जहा पछरो महिश्रा करने उस्सा मुम्मुरो जाला वार्ड बालीली त्र्यंब विवि किमि जलूया मक्कोड की डिश्रा जमर मछिया एवमादि । श्रयरिज श्राह । जणवयसच्चेण ववहारसच्चेण य एवं पयहइ ति ण एव दोसो । पंचिदिएसु पुएयमंत्री कीर । गोवालादी वि ए सुदिधम्म ति विपरिणामसंजवार्ड पुष्ठि - सामायारिकहणे वा गुणसंजवादिति इति सूत्रार्थः ॥ २१ ॥
तदेव माणसं पसुं, पकिं वा विसरीसवं ॥ यूले पमेइले वने, पायमित्ति नो वए ॥ २२ ॥
( अवचूरिः ) तथैव यथोक्तं प्राग् मनुष्यं नार्यादिकं पशुमजादिकं पक्षिणं वापि हंसादिकं सरीसृपमजगरादिकं स्थूलोऽत्यंतमांसलोऽयं मनुष्या दिः । तथा प्रमेडुरः प्रकर्षमेदःसंपन्नः । वध्यो व्यापादनीयः । पाक्य इति च पाकयोग्य इति च नो वदेत् तदप्रीतिवधाशंकादिदोषात् ॥ २२ ॥
1
( अर्थ. ) वली ( तदेव के० ) तथैव एटले तेमज ( माणुस के० ) मानुषं एटले मनुष्यने ( पसुं के० ) पशुं एटले गाय, बलद प्रमुख पशुने ( परिकं के० ) पक्षिणं एटले हंस प्रमुख पक्षीने ( वा के० ) अथवा ( सरीसवं वि के० ) सरीसृपमपि एटले सर्प इत्यादिकने पण या ( थूले के० ) स्थूलः एटले घणो जाडो बे, ( पमेश्ले के० ) प्रमेदिलः एटले घणो मेदवालो बे, ( वने के० ) वध्यः एटले वध करवायोग्य बे, ( o ) च एटले वली ( पायमित्ति के० ) पाक्य इति एटले पाक करवायोग्य ए प्रकारे ( नो वए के० ) नो वदेत् एटले न बोलवुं ॥ २२ ॥
( दीपिका . ) किंच साधुस्तथैव उक्तपूर्वं मनुष्यमार्यादिकं पशुमजादिकं पक्षिण वापि हंसादिकं सरीसृपमजगरादिकं प्रति इति न वदेत् । इतीति किम् । अयं स्थूलोऽत्यन्तमांसलो मनुष्यादिः । तथा श्रयं प्रमेपुरः प्रकर्षेण मेदः संपन्नः । तथा श्रयं
Jain Education International
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org