________________
४३२ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस-(४३)-मा. टले जे आमंत्रण्यादि असत्यामृषा नाषा ( बुझेहिं के ) बुझैः एटले तीर्थकरोए (नाइन्ना के०) नाचरिता एटले श्राचीर्ण नथी. (तं के ) तां एटले ते जापाने (पन्नवं के०) प्रज्ञावान् साधु (न नासिङ के०) न नाषेत एटले बोले नहि. ॥२॥
( दीपिका.) विनयमेवाह । प्रज्ञावान् बुद्धिमान् साधुः तां नाषां न नाषेत । न इत्थंभूतां वाचमुदाहरेत् । तां कामित्याह । या च सत्या नाषा सा पदार्थतत्त्वमङ्गीकृत्यावक्तव्या सावद्यत्वेनानुच्चारणीया । यथा अमुत्र स्थिता पवीति कौशिकनामतापसनाषावत् । तत्सत्यमपि न ब्रूयात् परपीडाकरं वचः॥ तत्सत्यस्य प्रसादेन कोशिको नरकं गतः ॥ या च सत्यामृषा साप्यवक्तव्या न वक्तव्या । यथा दश दारका जाताः। मृषा च नाषा सर्वैव न वक्तव्या । या च नाषा बुबैस्तीर्थकरैर्गणधरैश्च नाचीर्णा । असत्यामृषा आमन्त्रण्याज्ञापन्यादिलक्षणा अविधिपूर्वकं खरादिना प्रकारेण तामपि न नाषेत इति गाथार्थः॥२॥
(टीका.) विनयमेवाद । जा अ सच त्ति सूत्रम् । या च सत्या पदार्थतत्त्वमंगीकृत्यावक्तव्यानुच्चारणीया सावद्यत्वेन अमुत्र स्थिता पल्लीति कौशिकनाषावत् । सत्यामृषा वा यथा दश दारका जाता इत्यादिलक्षणा । मृषा च संपूर्णैव । च शब्दस्य व्यवहितः संबन्धः। या च बुबैस्तीर्थकरगणधरैरनाचरिता असत्यामृषा आमन्त्रण्याझापन्यादिलक्षणा श्रविधिपूर्वकं खरादिना प्रकारेण नैनां नाषेत नेत्थंनूतां वाचं समुदाहरेत् । प्रज्ञावान् बुद्धिमान् साधुरिति सूत्रार्थः ॥२॥
असच्चमोसं सच्चं च, अपवङमकक्कसं॥
समुप्पेदमसंदिठं, गिरं भासिक पन्नवं ॥ ३ ॥ (अवचूरिः) उक्तावाच्या । वाच्यामाह । असत्यामृषां सत्यां च । श्यं सावद्यापि सकर्कशापि जवतीत्याह । असावद्यामकर्कशां समुत्प्रेदय विचार्य स्वपरोपकारिणीम सन्दिग्धां स्पष्टां गिरं नाषेत ब्रूयात् ॥३॥
(अर्थ.) बोलवा अयोग्य नाषा कही. हवे बोलवा योग्य जे नाषा ते कहे . ( पन्नवं के०) प्रज्ञावान् एटले बुद्धिमान साधु (अणवऊ के०) अनवद्यां एटले पापरहित एवी तथा (अककसं के०) अकर्कशां एटले जे कठोर नहि अर्थात् जेथी मत्सर विगेरे उत्पन्न न थाय एवी (असच्चमोसं के०) असत्यामृषां एटले असत्यामृषा नाषा (च के०) अने ( सच्चं के०) सत्यां एटले सत्य नाषा ( सम्मुप्पेहं के०) समुत्प्रेक्ष्य एटले परोपकार करनारी एवो निश्चय करीने (असंदिऊं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
