________________
दशवैकालिके षष्ठमध्ययनम्।
४२७ सति, तथा संजोगबीजप्रनवोदरानावे च सति, तथा लवनयोग्यलोमानावे सति । नावसत्यं नाम शुक्ला बलाका । सत्यपि पञ्चवर्णसंजवे शुक्लवर्णोत्कटत्वालुक्वेति । योगसत्यं नाम बत्रयोगात्री दएफयोगादएकी चेत्येवमादि । दशभमौपम्यसत्यं च । तत्रौपम्यसत्यं नाम समुज्वत्तडाग इति गाथार्थः॥ ॥ उक्ता सत्याधुना मृषावादमाह । कोहे माणे माया, लोने पेले तहेव दोसे अ॥ हासजए अकाश्य, उवघाए निस्सिया दसमा ॥४॥व्याख्या॥ क्रोध इति।क्रोधनिःसृता यथा । क्रोधानिनूतः पिता पुत्रमाह । न त्वं मम पुत्रः। यहा क्रोधानिनूतो वक्ति तदाशय विपत्तितः सर्वमेवासत्यमिति । एवं माननिःसृता मानाध्मातः क्वचित्केनचिदल्पधनोऽपि पृष्ट आह महाधनोऽहमिति । मायानिःमृता मायाकारप्रनृतय श्रादुर्नष्टो गोलक इति । लोननिःसृता वणिक्प्रनृतीनामन्यथाक्रीतमेवेचमिदं क्रीतमित्यादि । प्रेमनिःसृता अतिरक्तानां दासोऽहं तवेत्यादिः । षनिःसृता मत्सरिणां गुणवत्यपि निर्गुणोऽयमित्यादिः । हास्यनिःस्मृता कान्दर्पिकानां किंचित्कस्यचित्संबन्धि गृहीत्वा पृष्टानां न दृष्टमित्यादि । जयनिःमृता तस्करादिगृहीतानां तथा तथा असमञ्जसानिधानम् । आख्यायिकानिःसृता तत्प्रति. बझोऽसत्प्रलापः । उपघातनिःमृता अचोरे चोर इत्यच्याख्यानवचन मिति गाथार्थः । उक्ता मृषा सांप्रतं सत्यामृषामाह॥ जप्पन्न विगयमीसग, जीवमजीवेशजीवजीवे ॥ तहणंतमीसगा खदु, परित्तझा अ अफका ॥४१॥व्याख्या उत्पन्न विगतमिश्रकेति उत्पन्न विषया सत्यामृषा यथैकं नगरमधिकृत्या स्मिन्नद्य दश दारका उत्पन्ना इत्यजिदध. तस्तन्यूनाधिकनावे व्यवहारतोऽस्याः सत्यामृषात्वात् । श्वस्ते शतं दास्यामि श्त्यनिधाय पञ्चाशत्स्वपि दत्तेषु लोके मृषात्वादर्शनात् । अनुत्पन्नेष्वेवादत्तेष्वेव मृषात्वसिकेः। सर्वथा क्रियानावेन सर्वथा व्यत्ययादित्येवं विगतादिष्वपि नावनीयमिति । तथाच विगतविषया सत्यामृषा यथैकं ग्राममधिकृत्यास्मिन्नद्य दश वृक्षा विगता इत्यनिदधतस्तन्यूनाधिकलावे । एवं मिश्रका सत्यामृषा उत्पन्न विगतोजयसत्यामृषा। यथैकं पत्तनमधिकृत्याहास्मिन्नद्य दश दारका जाता दश च वृका विगता इत्यनिदधतस्तन्यूनाधिकनावे । जीव मिश्रा जीवविषया सत्यामृषा यथा जीवन्मृतकृमिराशौ जीवराशिरिति ।अजीव मिश्रा च अजीव विषया सत्यामृषा यथा तस्मिन्नेवप्रनूतमृतकृमिराशावजीवराशिरिति ।जीवाजीव मिश्रेति जीवाजीवविषया सत्यामृषा यथा तस्मिन्नेव जीवन्मृतकृमिराशौ प्रमाण नियमेनैतावन्तोजीवन्त्येतावन्तश्च मृता इत्यनिदधतस्तन्यूनाधिकनावे । तथानन्तमिश्रा खस्विति अनन्तविषया सत्यामृषा यथा मूलकदान्दौ परीतपत्रादिमत्यनन्तकायोऽयमित्यनिदधतः । परीतमिश्रा परीतविषया सत्यामृषा यथानन्तकायलेशवति परीतम्लानमूलादौ परीतोऽयमित्यनिदधतः । अझामिश्रा कालविषया सत्यामृषा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org