________________
३७४ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस-(४३)-मा. कामः त्रय एते पिएिकता युगपत्संपातेन प्रतिसपत्नाः परस्परविरोधिनः लोके कुप्रवचनेषु च । यथोक्तम् । अर्थस्य मूलं निकृतिः दमा च, कामस्य वित्तं च वपुर्वयश्च ॥ धर्मस्य दानं च दया दमश्च, मोदस्य सर्वोपरमः क्रियासु ॥१॥ इत्यादि । एते च परस्परविरोधिनोऽपि सन्तो जिनप्रवचनमवतीर्णाः । ततः कुशलाशययोगतो व्यवहारेण धर्मादितत्त्वखरूपतो वा निश्चयेन असपत्नाः परस्पराविरोधिनो जवन्ति ज्ञातव्या शति गाथार्थः॥श्णातत्र व्यवहारेणाविरोधमाह॥जिणवयणं मि परिणए,अवनविहिवाणुगण धम्मो ॥ सहासयप्पयोगा, अबो वीसंन कामो ॥ ३० ॥ व्याख्या॥जिनवचने यथावत्परिणते सति अवस्थोचितविहितानुष्ठानात् स्वयोग्यतामपेक्ष्य दर्शनादिश्रावकप्रतिमाङ्गीकरणे निरतिचारस्तपालनाङ्गवति धर्मः । स्वबाशयप्रयोगाहिशिष्टलोकतः पुण्यबलाच्चार्थः । विश्रम्नत उचितकलत्राङ्गीकरणतापेदो विश्रम्नेण काम इति गाथार्थः ॥ ३० ॥ अधुना निश्चयेनाविरोधमाह । धम्मस्स फलं मोको, सासयमउलं सिवं अणाबाहं ॥ तमनिप्पेया साहू, तम्हा धम्मबकाम त्ति ॥३१॥ व्याख्या॥ धर्मस्य निरतिचारस्य फलं मोदो निर्वाणम् । किंविशिष्टमित्याह । शाश्वतं नित्यमतुलमनन्यतुलं शिवं पवित्रमनाबाधं बाधावर्जितमेतदेवार्थः। तं धर्मार्थं मोदमनिप्रेतं कामयन्ति साधवो यस्मात्तस्माफर्मार्थकामा शति गाथार्थः॥३१॥ एतदेव दृढयन्नाह ॥ परलोट मुत्तिमग्गो, ननि हुमोको त्ति विति अविहिन्नू ॥ सो अवि अवितहो जिण- मयंमि पवरो न अन्नन ॥३२॥ व्याख्या ॥ परलोको जन्मान्तरलक्षणो मुक्तिमार्गो शानदर्शनचारित्राणि नास्त्येव मोदः सर्वकर्मदयलक्षण इत्येवं ब्रुवते अविधिज्ञा न्यायमार्गाप्रवेदिनः । अत्रोत्तरम् । स परलोकादिः अस्त्येवावितथः सत्यो जिनमते वीतरागवचने प्रवरः पूर्वापराविरोधेन नान्यत्रैकान्त नित्यादौ हिंसादिविरोधादिति गाथार्थः ॥३२॥ व्याख्याता काचित्सूत्रस्पर्श नियुक्तिः। अधुना सूत्रान्तरावसरः। अस्य चायमनिसंबन्धः । श्हानन्तरसूत्रे निग्रन्थानामाचारगोचरकथनोपन्यासः कृतः। सांप्रतमस्यैवार्थस्य गुरुतामाह । णमबत्ति सूत्रम् । नान्यत्र कपिलादिमते ईदृशमुक्तमाचारगोचरं वस्तु यहोके प्राणिलोके परमपुश्चरमत्यन्तपुष्कर मित्यर्थः। दृशं च विपुलस्थाननाजिनः विपुलस्थानं विपुलमोदहेतुत्वात् संयमस्थानं तनजते सेवते तबीलश्च यस्तस्य न नूतं न नविष्यति अन्यत्र जिनमतादिति सूत्रार्थः ॥ ५॥
सखुमगविअत्ताणं, वादियआणं च जे गुणा ॥ अखंमफुमिआ कायवा, तं सुणेद जहा तदा ॥६॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org