Page Text
________________
दशवैकालिके षष्ठमध्ययनम् ।
३७३ अश्वा श्रश्वतराश्च घोटका गर्दना हस्तिनश्चतुष्पदं जवति दशधा तु । एते गवादयः प्रतीता एव । नवरमश्वा बाल्हीकादिदेशोत्पन्ना जात्याः। अश्वतरा वेगसरा अजात्या घोटका इति गाथार्थः॥२३॥ उक्तं चतुष्पदं कुप्यमाह ॥ नाणाविहोवगरणं, णेगविहं कुप्पलरकणं हो ॥ एसो अबो नणिज, बविह चउसहिने उ ॥२॥व्याख्या ॥ नानाविधोपकरणं ताम्रकलशकडिवादिजातितः अनेकविधं व्यक्तितः कुप्यलक्षणं नवति। एषोऽनन्तरोदितोऽर्थो नणित उक्तः षडविधः।चतुःषष्टिनेदस्तु उघविनागान्यां प्रकृतोपयोगो व्यार्थ इति गाथार्थः॥ २४ ॥ उक्तोऽर्थः सांप्रतं काममाह ॥ कामो चनवीसविहो, संपत्तो खलु तहा असंपत्तो ॥संपत्तो चउदसहा, दसहा पुण होअसंपत्तो॥२५॥ व्याख्या॥कामश्चतुर्विशतिविधः। उघतः संप्राप्तः खलु तथाअसंप्राप्तो वदयमाणखरूपःसंप्राप्तश्चतुर्दशधा चतुर्दशप्रकारः। दशधा पुनर्नवत्यसंप्राप्त इति गाथासमासार्थः।व्यासार्थं वाह । तत्राप्यत्पतरवक्तव्यत्वादसंप्राप्तमाह ॥ तब असंपत्तोबो, चिंता तह सह संसरणमेव॥विक्कवय लऊ नासो पमाय उम्माय तनावो॥२६॥व्याख्या।तत्रासंप्राप्तोऽयं कामः। अर्थेति।अर्थनमर्थः। श्रदृष्टेऽपि वलयादौ श्रुत्वा तदनिप्रायमात्रमित्यर्थः। तत्रैवाहोरूपादिगुणा इत्यनिनिवेशेन चिन्तनं चिन्ता। तथा श्रद्धा तत्संगमानिलाषः।संस्मरणमेव संकल्पिकतपस्यालेख्यादिदर्शनम्। वियोगतो वा पुनःपुनरतिविलवता तबोकातिरेकेणाहारादिष्वपि निरपेक्षता । लजानाशो गुर्वादिसमक्षमपि तमुणोत्कीर्तनम् । प्रमादस्तदर्थमेव सर्वारम्नेष्वपि प्रवर्तनम्।उन्मादो नष्टचित्ततया बालजालनाषणम् । तनावना स्तम्नादीनामपि तबुट्यालिङ्गनादिचेष्टेति गाथार्थः॥२६॥मरणं च हो दसमो, संपत्तं पिथ समास वोठं ॥ दिछीए संपा, दिहीसेवा य संनासो ॥ २७ ॥व्याख्या॥मरणं च शोकायतिरेकेण क्रमेण जवति दशमः असंप्राप्तकामनेदः। संप्राप्तमपि च कामं समासतो वय इति । तत्र दृष्टेः पुनः संपातः स्त्रीणां कुचायवलोकनम् । दृष्टिसेवा च नावसारं तदृष्टेदृष्टिमेलनम्।संजाषणमुचितकाले स्मरकथा निर्जल्प इति गाथार्थः॥॥ हसिअललिअनवगूहिथ, दंतनह निवायचुंबणं हो॥थालिंगणमासेवण, करणमणंगस्स किमा श्र॥राव्याख्याहसितं वक्रोक्तिगर्न प्रतीतम्। ललितं पाशकादिक्रीडानिपग्रहितं परिष्वक्तम् । दन्तनिपातो दशनछेद्यविधिः। नखनिपातो नखरदनजातिः। चुम्बनं चैवेति चुम्बन विकल्पः । थालिङ्गनमीषत्स्पर्शनम् । आदानं कुचा दिग्रहणम् । करसेवणं ति प्रा. कृतशैल्या करणासेवने । तत्र करणं नाम नागरकादि प्रारंजयन्त्रम् । आसेवनं मैथुनक्रिया । अनंगक्रीडा चास्यादावर्थ क्रियेति गाथार्थः ॥ २७ ॥ उक्तः कामः। सांप्रतं धर्मादीनामेव संपन्नतासंपन्नते अनिधित्सुराह ॥ धम्मो अबो कामो, निन्ने ते पिंडिया पडिसवत्ता ॥ जिणवयणं उत्तिन्ना, अवसत्ता होंति नायवा ॥शए॥ व्याख्या॥धर्मोऽर्थः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003659 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Darbarilal Nyayatirth |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 728 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 29 MB |