Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra

SR No.: 003659
Original Sutra Author: N/A
Author: Darbarilal Nyayatirth
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Total Pages: 728
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik
File Size: 29 MB

Page 38

३२
राय धनपतसिंघ बढ़ाडुरका जैनागमसंग्रह नाग ४३ मा. जावतश्चित्रः क्रोधादिपरित्यागरूपत्वात्तस्येति । उक्तं च ॥ दवे अ जावे अ तहा, डुहा सो s a || गणदेहोव हिजत्ते, जावे कोहादिचार्ज ति ॥ काले गणदेहाणं, अतिरित्ता सुद्धत्तपाणा ॥ कोहाश्याण सययं कायवो होइ चार्ज ति ॥” उक्तो व्युत्सर्गः । निंतर तवो होइ ति । इदं प्रायश्चित्तादिव्युत्सर्गान्तमनुष्ठानं लौकिकैरन निलक्ष्यत्वात्तन्त्रान्तरीयैश्च जावतोऽनासेव्यमानत्वान्मोक्षप्राप्त्यन्तरङ्गत्वाच्चान्यन्तरं तपो भवतीति गाथार्थः । शेषपदानां प्रकटार्थत्वात्सूत्रस्पर्शिका निर्युक्तिकृता नोक्ता स्वधिया तु विजागे स्थापनीयेति । अत्राह । धर्मो मङ्गलमुत्कृष्टमित्यादौ धर्मग्रहणे सति अहिंसासंयमतपोग्रहणमयुक्तं तस्याहिंसासंयमतपोरूपत्वाव्य निचरादिति । उच्यते । न, अहिंसादीनां धर्मकारणत्वाद्धर्मस्य च कार्यत्वात्कार्यकारणयोश्च कथं चिनेदः कथं चिदजेदश्चेति । तस्य द्रव्यपर्यायोजयरूपत्वात् । उक्तं च " ॥ ए छिपुढवी विसिहो, घोत्ति जं ते जुद्यइ सो ॥ जं पुण घकुत्ति पुवं, नासी पुढवीइतो अन्नो ॥ इत्यादि । गम्यादिधर्मव्यवच्छेदेन तत्स्वरूपज्ञापनार्थं वाऽहिंसादिग्रहणमदुष्टमित्यलं विस्तरेण । श्राह । श्रहिंसासंयमतपोरूपो धर्मो मङ्गलमुत्कृष्टमित्येतद्वचः किमाज्ञा सिद्धमाहोस्विद्युक्ति सिद्धमपि । त्रोच्यते । उन्नयसिद्धं कुतो जिनवचनत्वात्तस्य च विनेयसत्वापेक्ष याज्ञादिसिद्धत्वात् । च नियुक्तिकारः " || जिणवयणं सिद्धं चेव, जमइ कब उदाहरणं ॥
सघन सोयारं देऊ वि कहिं वि जसेद्या ॥ ४ ॥ व्याख्या ॥ जिनाः प्रानिरूपितस्वरूपाः तेषां वचनं तदाज्ञया सिद्धमेव सत्यमेव प्रतिष्ठितमेव विचार्यमेवेत्यर्थः । कुतः जिनानां रागादिरहितत्वाद्रागादिमतश्च सत्यवचनासंजवात् । उक्तं च " ॥ रागाद्वा द्वेषाद्वा मोहाडा वाक्यमुच्यते ह्यनृतम् ॥ यस्य तु नैते दोषा - स्तस्यानृतकारणं किं स्यात् ॥ इत्यादि ॥ तथापि तथाविधश्रोत्रपेक्ष्या तत्रापि नष्यते कचिदुदाहरणम् । तथा
""
1
श्रित्य तु श्रोतारं हेतुरपि क्वचिद्भयते । नतु नियोगतः । तुशब्दः श्रोतृविशेषणार्थः । किं विशिष्टं श्रोतारम् | पटुधियं मध्यमधियं च । नतु मन्द धियम् । इति । तथाहि । पटुधियो हेतुमात्रोपन्यासादेव प्रभूतार्थावगतिर्भवति । मध्यमधीस्तु तेनैव बोध्यते न त्वितर इत्यर्थः । तत्र साध्यसाधनान्वयव्यतिरेकप्रदर्शनमुदाहरणमुच्यते दृष्टान्त इत्यर्थः । साध्यधर्मान्वयव्यतिरेकलक्षणश्च हेतुः । इह च हेतुमुल्लङ्घ्य प्रथममुदाहरणानिधानं न्यायानुगतत्वात्तद्वलेनैव देतोः साध्यार्थसाधकत्वोपपत्तेः । क्वचिद्धेतुमनजिधाय दृष्टान्त एवोच्यत इति न्यायप्रदर्शनार्थं वा । यथा गतिपरिणामपरिणतानां जीवपुलानां गत्युपष्टम्नको धर्मास्तिकायश्चक्षुष्मतो ज्ञानस्य दीपवत् । उक्तं च । " || जीवानां पुरुलानां च गत्युपष्टम्नकारणम् ॥ धर्मास्तिकायो ज्ञानस्य दीपश्चक्षुष्मतो यथा ॥” तथा कचिद्धेतुरेव केवलोऽ निधीयते । न दृष्टान्तः । यथा मदीयोऽयमश्वो
For Private Personal Use Only